Ik ben Iris Sijbom en in 2015 ben ik afgestudeerd als documentair fotograaf aan de academie A.K.V. St. Joost te Breda. Voor mijn eindexamen ben ik gestart met mijn project Animethic, een documentaire fotoserie over proefdieren. In de komende twee blogs vertel ik je meer over mijn inspiratie achter deze fotoserie en wat ik ermee hoop te bereiken.
De dieren achter de dierproeven
De fotoserie Animethic gaat over individuen die gebruikt worden voor dierproeven. Op dit moment leven wij in een tijd waarin wij de evolutie, door middel van wetenschap, kunnen versnellen en richting kunnen geven. Door middel van de controle en de kennis die we hebben kunnen we talloze ziektes genezen en voorkomen. Deze kennis is vooral verkregen uit dierproeven. In naam van onze wetenschap en onze kennis lijden deze muizen, ratten, fruitvliegjes, katten, honden, koeien, geiten et cetera. Maar niemand weet wie deze dieren zijn, deze individuele dieren, die er voor zorgen dat het leven van de mens aangenamer wordt. Deze dieren staan centraal in mijn fotoserie.
Het dier als individu
Voor mijn fotoserie Animethic heb ik er expres voor gekozen om de dieren statisch te portretteren. Op deze manier wil ik benadrukken dat elk dier een individu is en dat elk individu belangrijk is. Dit probeer ik ook te benadrukken door een laag perspectief te gebruiken, waardoor je als kijker tegen de dieren opkijkt. Daarnaast streef ik naar een esthetisch beeld. Met een onderwerp als dit moet het beeld minstens net zo sterk zijn als het onderwerp zelf. Het moet kloppen.
Liefde voor dieren
Toen ik klein was, was ik al een enorme dierenvriend. Ik deed aan racen met huisjesslakken en ving insecten in glazen potjes. Tijdens middagen zwemmen was ik druk bezig vliegen en andere beestjes te redden van de verdrinkingsdood. Op elfjarige leeftijd werd ik vegetariër. Dit alles heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat ik een dierenvriend ben geworden. Dieren hebben iets onschuldigs en staan altijd op de tweede plek. En dat terwijl ze in de tijd waarin wij nu leven zo’n belangrijke rol hebben. Nog nooit eerder was de relatie tussen mens en dier zo verwarrend. De een eten we op, de ander houden we als huisdier en hebben we lief. Bij het slachthuis om de hoek, worden dagelijks honderden dieren gedood zodat wij s avonds een lapje vlees naast onze aardappels en groenten kunnen leggen. Waarom doen we dit wel met varkens en koeien maar worden we laaiend als we horen dat er aan de andere kant van de wereld honden en katten worden geconsumeerd? Weinig mensen hebben hier een zinnig antwoord op. En het is ook een gecompliceerd probleem. Ons empathisch vermogen staat ons ontzettend in de weg. Ik als dierenliefhebber raak in de knoop door alle verschillende meningen over de rechten die dieren wel of niet zouden kunnen hebben of krijgen. Door middel van fotografie kan ik tot een zekere hoogte antwoord geven op vragen omtrent het onderwerp dierethiek.
De realiteit van dierproeven
Met Animethic wil ik de waarheid laten zien. Mensen kennen de bekende plaatjes van dierproeven maar al te goed, maar veel foto’s die op internet te vinden zijn, zijn foto’s van jaren geleden. Ik wil absoluut niks goedpraten, maar het gaat er in de laboratoria heel anders aan toe dan gedacht wordt. Door de waarheid te laten zien wil ik mensen bewust maken van het feit dat dierproeven nog steeds gebeuren. Hoe meer mensen zich hier bewust van zijn, hoe groter ik de kans schat dat er uiteindelijk een grote vermindering van het aantal dierproeven komt. Goed is dan ook om te weten dat de foto’s niet in scene zijn gezet en de dieren niet zijn opgepoetst voordat ik ze portretteerde.
Nadenken over het gebruik van dieren
Ik hoor vaak van mensen die mijn fotoserie hebben gezien dat het voor hen voelde alsof ze de confrontatie aangingen met het dier in de foto. Je moet een connectie voelen met het dier, dat maakt dat je je ‘medeplichtig’ voelt. Dit, medeplichtig, zeg ik expres tussen aanhalingstekens, want ik wil niet gaan wijzen met vingers. Maar door het dier aan te kijken, hoop ik dat dit werkt als een spiegel. Dat mensen gaan nadenken over zichzelf en over hoe wij met dieren omgaan. De dieren worden gebruikt tijdens een test maar zijn alles behalve een hulpmiddel. Het zijn levende wezens die net als wij een beter leven verdienen.