Binnen het onderzoeksprogramma Humane Meetmodellen wordt gewerkt aan effectiever gezondheidsonderzoek voor de mens dat minder afhankelijk is van proefdieronderzoek. In dit bericht leggen we de drie goedgekeurde onderzoeken waarvan wij co-financier kort uit.
De onderzoeksprojecten die vallen onder de tweede ronde van dit programma zijn nu beoordeeld. In deze tweede ronde zijn drie projecten goedgekeurd waarvan wij co-financier zijn, en wij financieren hiervoor €150.000. Voor deze ronde wordt in totaal 5,55 miljoen euro gefinancierd door o.a. ZonMw (organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie), NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) en de SGF (Samenwerkende Gezondheidsfondsen).
Oog-op-een-chip: Weergeven en behandelen van oogziektes in een kweekschaaltje
Binnen dit onderzoek wordt orgaan-op-een-chip technologie gebruikt om op een proefdiervrije manier het menselijk oog en oogziektes te onderzoeken. In dit project wordt op basis van menselijke cellen een ‘oog-op-een-chip’ (netvlies-op-een-chip) ontwikkeld dat licht kan waarnemen, en dat gebruikt kan worden om oogziekten, zoals bijvoorbeeld erfelijke netvliesaandoeningen, te begrijpen en behandelingen te testen.
Voor het ontwikkelen van de oog-op-een-chip worden menselijke cellen gebruikt in plaats van dieren, bijvoorbeeld van patiënten die hiervoor toestemming hebben gegeven.
Onderzoekers: Dr. Alejandro Garanto (Radboudumc), Prof. Anneke den Hollander (Radboudumc) Dr. Andries van der Meer (University of Twente).
CONNECT: De bloed-hersenbarrière verbinden met 3D hersen organoïds
De bloed-hersenbarrière is een netwerk aan bloedvaten die belangrijke voedingsstoffen doorlaten, en schadelijke stoffen tegenhouden, zodat die niet bij de hersenen kunnen komen. De bloed-hersenbarrière is belangrijk voor het beschermen van het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) en het behouden van een gezond brein. Wanneer de bloed-hersenbarrière niet goed werkt kan dit hersenziekten tot gevolg hebben zoals epilepsie en de ziekte van Alzheimer. Helaas houdt de bloed-hersenbarrière vaak ook levensreddende medicijnen tegen.
Het is belangrijk om door middel van een (kleinschalig) model van de bloed-hersenbarrière onderzoek te kunnen doen naar medicijnen die het centrale zenuwstelsel wel kunnen bereiken. Ook is het belangrijk voor het bestuderen van ziektes. Prof. Dr. Elly Hol (UMCU) en Prof. Dr. Elga de Vries (Amsterdam UMC) gaan dit met het CONNECT-project onderzoeken.
Sinds een paar jaar is het mogelijk om mini 3D-hersenen te kweken in een kweekschaal. In het CONNECT-project worden deze mini-hersenen verbonden met een werkende bloed-hersenbarrière, om een systeem te creëren met grote overeenkomsten met het menselijk brein. Het model schept de mogelijkheid om nieuwe medicatie te testen voor momenteel ongeneeslijke neurologische aandoeningen. En dit allemaal zónder proefdieren natuurlijk!
Virtueel model van menselijke bloedvaten in de hersenen
Veel aandoeningen aan de hersenen zijn recent in verband gebracht met een verstoorde werking van de kleine bloedvaten in de hersenen, zoals de ziektes van Alzheimer, Huntington en Parkinson, en ook dementie. Diagnose van dergelijke aandoeningen is echter moeilijk omdat de allerkleinste bloedvaatjes niet goed bekeken kunnen worden met bijvoorbeeld röntgen, echo of MRI (al komt MRI wel het dichtst in de buurt). Bijna alles wat we weten over de bloedvaten in de hersenen weten we uit onderzoek onder knaagdieren. De vertaling van onderzoeksuitkomsten van knaagdieren naar mensen is ingewikkeld, vanwege de verschillen tussen de bloedvaten van knaagdieren en die van mensen.
In dit project wordt het onderzoeken van de bloedvaten in de hersenen van knaagdieren vervangen door een realistisch computermodel van de kleine bloedvaten in de hersenen van de mens. Dit model kan het gebruik van MRI optimaliseren, zodat de ernst van hersenziekte beter in beeld gebracht kan worden.
Onderzoekers: Natalia Petridou, Associate Professor (UMCU) en Prof.dr.ir. M.J.P. van Osch (LUMC).
Jij vindt donordieren toch ook niet gewoon? Teken nu!
Mogen we (donor)dieren zomaar gebruiken om het wereldwijde tekort aan orgaandonoren op te lossen? Dat is het vraagstuk dat we met onze campagne Niet. Gewoon. op tafel leggen. Donordieren lijken de oplossing voor het wereldwijde tekort aan donororganen voor mensen. Maar het gebruik en doden van dieren voor onze gezondheid, is in onze ogen geen vooruitgaging of innovatie. Het lijden van dieren voor ons welzijn mag geen gewoonte worden: gewoon niet.