Welkom bij Drijfveren. Hier vertellen Proefdiervrij-onderzoekers wat hen motiveert om tegen de stroming in te gaan. Eén van deze wetenschappers is Roeland Hanemaaijer. Hij werkt al 25 jaar bij TNO, de Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek. Door gebruik te maken van gekweekte cellen, ontwikkelt Roeland een proefdiervrij model voor het onderzoek naar leverziekten. Daarnaast probeert hij ook op een andere manier naar modellen te kijken, door uit te gaan van wat er in de patiënt gebeurt.
Roeland: “Niemand wil proefdieren gebruiken als het niet nodig is. Daarom ligt mijn focus op het ontwikkelen van modellen die de patiënt beter nabootsen. Ik denk dat in vitro modellen met behulp van gekweekte, menselijke cellen daar een belangrijke rol in kunnen spelen.”
“Mijn focus ligt op het ontwikkelen van in vitro modellen. Dat is niet zo vreemd: 2 van mijn 3 dochters zijn sinds hun 10ᵉ vegetariër. Kom dan maar eens thuis van je werk met de boodschap dat je een experiment met proefdieren hebt gedaan!”
Dr. Roeland Hanemaaijer
Cellen op een fout dieet zetten
“Binnen TNO ontwikkelen we een klein bolletje van nog geen millimeter groot, dat bestaat uit verschillende levercellen. Met dit leverbolletje kunnen we leefstijl-geïnduceerde leverziekten nabootsen, zoals deze ook bij een patiënt optreden. Door de cellen in het bolletje een ‘fout dieet’ te geven, ontstaat er als het ware een ‘vette lever’-ziekte. Met ons model hopen we voor deze ziekte potentiële medicijnen te testen, zónder proefdieren!”
Minder proefdieren dankzij bestaande informatie
“Wereldwijd is er al veel bekend over leverziekten, maar het is onmogelijk om al deze informatie te lezen en te gebruiken. Dankzij jullie steun ontwikkelen wij een methode waarbij we deze essentiële informatie automatisch kunnen verwerken. Vervolgens kunnen we bepalen welke onderzoeksmodellen relevant zijn om te gebruiken en welke niet; en of medicijnen getest in deze modellen ook werkzaam in de mens zijn.
Dankzij deze methode kunnen we veel meer over in vitro modellen te weten komen (want ook niet alle in vitro modellen zijn relevant), zodat deze modellen uiteindelijk dierproeven kunnen vervangen.”
Elke stap richting een proefdiervrije wereld is er één
“Om het proefdiergebruik in Nederland te beperken, moeten we niet het werk van onderzoekers beperken, maar moeten we juist samen met diezelfde mensen kijken naar hoe het anders en vooral beter kan.
En dat is precies wat jullie doen. In plaats van proefdieren te verbieden, kwamen jullie met het voorstel om de ontwikkeling van betere alternatieven te stimuleren. Mede dankzij jullie zou het zomaar kunnen dat er modellen komen die niet alleen proefdieren vervangen, maar die ook nog eens beter de patiënt nabootsen. Met als resultaat: betere medicijnen die sneller toegankelijk voor de patiënt zijn.”
“Wat ik mooi vind aan jullie werk, is dat jullie tégen iets zijn, maar vóór iets gaan.”
“Het zou mooi zijn als jullie stichting over 10 jaar niet meer bestaat, omdat er goede alternatieven zijn ontwikkeld die dierproeven overbodig maken. Maar ik ben naast een idealist ook een realist. Ik denk niet dat dierproeven binnen 10 jaar voorgoed overbodig zijn; maar elke stap is er één.”