Goed nieuws uit Brussel! De Europese Unie heeft ingestemd met het wetsvoorstel One Substance, One Assessment (OSOA). Een hele mond vol, maar het betekent simpel gezegd: één beoordeling per chemische stof in plaats van losse beoordelingen per sector. En dat is niet alleen efficiënter, maar ook een flinke stap richting minder dierproeven in Europa.

In het kort:

De EU heeft ingestemd met het wetsvoorstel One Substance, One Assessment (OSOA), dat één gezamenlijke risicobeoordeling per chemische stof mogelijk maakt in plaats van aparte beoordelingen per sector.
Dit akkoord voorkomt dubbel werk én overbodige dierproeven, want informatie wordt beter gedeeld tussen Europese agentschappen.
Een nieuw platform (CDPC) brengt alle data over chemische stoffen samen en stimuleert hergebruik van bestaande informatie.
Jaarlijks worden zo’n 1 miljoen dieren gebruikt voor veiligheidstesten in Europa; met OSOA kunnen op termijn honderdduizenden proefdieren per jaar worden bespaard.
Het voorstel is goedgekeurd op 12 juni 2025; de komende tijd draait om de uitvoering: afspraken nakomen, samenwerken en echt inzetten op proefdiervrije methoden.

Eén beoordeling, minder dubbel werk, minder dierproeven

Tot nu toe moest voor elk type gebruik, van speelgoed tot medicijnen, opnieuw beoordeeld worden of een stof veilig is. Dat leidde tot tijdrovend, duur én onnodig herhaald dieronderzoek. OSOA maakt daar een einde aan. Door informatie beter te delen tussen sectoren en vier Europese agentschappen voor chemische stoffen, voedselveiligheid, geneesmiddelen en milieu te laten samenwerken aan één gezamenlijke beoordeling, wordt dubbel werk voorkomen.

Een belangrijk onderdeel van dit nieuwe systeem is het Common Data Platform on Chemicals (CDPC), een centrale plek waar alle beschikbare data over chemische stoffen in de EU samenkomen. Dit platform stimuleert hergebruik van gegevens door wetenschappers, beleidsmakers en bedrijven. Daarmee wordt dubbel werk en onnodige herhaling van dierproeven voorkomen.

Het resultaat? Snellere en betere bescherming van onze gezondheid én het milieu, met steeds minder dierproeven. Een mooie stap richting een toekomst waarin proefdiervrije wetenschap de norm is.

Hoeveel proefdieren worden hiermee bespaard?

Hoewel de Europese Commissie nog geen recente cijfers heeft gepubliceerd, geven bestaande data een duidelijk beeld van de impact:

Uit de meest recente cijfers (2022) blijkt dat er jaarlijks in de EU ruim 9 miljoen dieren worden gebruikt voor wetenschappelijke doeleinden.
Circa 1 miljoen daarvan was bestemd voor toxiciteitstests en veiligheidsbeoordeling.

Een groot deel van deze proeven betreft dubbele tests. Door deze overlap weg te nemen, zou OSOA op termijn het gebruik van honderdduizenden proefdieren per jaar kunnen voorkomen.

Wat nu? Uitvoering en implementatie

Op 12 juni 2025 werd het definitieve politieke akkoord bereikt. Daarmee is de stem van burgers, waaronder 1,2 miljoen ondertekenaars van het initiatief Save Cruelty-Free Cosmetics, serieus genomen.

De komende tijd staat in het teken van implementatie: het opzetten van het CDPC-platform, het bevorderen van samenwerking tussen agentschappen en het versnellen van de inzet van proefdiervrije methoden. Alleen als de afspraken ook écht nagekomen worden, kunnen we overstappen naar ethisch verantwoorde methoden binnen het Europese chemicaliën beleid.

“Met de goedkeuring van OSOA zet Europa een grote stap: niet meer onnodig keer op keer opnieuw dierproeven doen, maar gebruikmaken van alle data die al beschikbaar is. Ik hoop dat Europa in een volgende stap nog verder gaat: niet meer resultaten uit dierproeven voor veiligheidstesten, maar gebruikmaken van proefdiervrije, mensgerichte modellen.” – Anne Burgers, adviseur wetenschap en innovatie