In hersenonderzoek worden veel proefdieren gebruikt. Dus welke stappen moeten er gezet worden om dit proefdiervrij te maken? Dat moest deze week duidelijk worden uit het toekomstrapport Streefbeelden voor Proefdiervrije Innovatie Neurowetenschappen van de KNAW, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Helaas stelt het rapport van de KNAW ons, maar ook de ministers, diep teleur.

  • Streefbeelden laten kansen en uitdagingen zien van proefdiervrije innovatie
  • KNAW komt met teleurstellend streefbeeld voor proefdiervrij hersenonderzoek
  • Ook de ministers zijn niet blij
  • Hoe nu verder?

“Streefbeelden identificeren de kansen en uitdagingen van proefdiervrije innovatie”

Om de overgang naar proefdiervrije onderzoeksmethodes te versnellen, heeft een van de projecten van TPI (Transitie Proefdiervrije innovatie) een streefbeeld geschetst waar het onderzoeksgebied hersenonderzoek een deel van is. Streefbeelden beschrijven een visie met doelstellingen die grof aangeven hoe iets er in de toekomst in uit zou moeten zien.

Streefbeelden voor Proefdiervrije Innovatie doen dit voor vermindering van proefdiergebruik, bij gelijke of betere kwaliteit van het onderzoek. Dit vraagt om een andere manier van denken en werken, maar ook het loslaten van dierproeven als ‘gouden standaard’.

“Wij zijn blij met het initiatief van TPI voor het opzetten van deze streefbeelden. Het is een mooie manier om de kansen en uitdagingen voor proefdiervrije innovatie te identificeren. En wanneer goed uitgevoerd kan dit echt een keer concrete stappen voor de toekomst opleveren.”, Saskia Aan (onze medewerker wetenschap & innovatie)

Teleurgesteld in streefbeeld voor proefdiervrij hersenonderzoek

De KNAW, een genootschap van topwetenschappers, is in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) begonnen aan het eerste streefbeeld; die voor het fundamenteel wetenschappelijk hersenonderzoek.

Deze week kwam het resultaat naar buiten. Helaas valt het rapport Inventarisatie: het belang van dierproeven en mogelijkheden tot vermindering daarvan binnen de neurowetenschappelijk onderzoek erg tegen. Ondanks de beweringen van de KNAW, lijkt het voor ons alsof het behoud van de dierproef centraal staat. Ook komt het enthousiasme voor een proefdiervrije toekomst in dit rapport niet goed naar voren.

Ministers zijn ook niet blij

Ook het Nationaal Comité advies dierproevenbeleid (NCad) en de ministers van bovengenoemde ministeries vinden het rapport betreurenswaardig. Volgens het NCad mist het belangrijkste element, zichtbare ambitie voor het streven naar proefdiervrije innovatie. De ministers geven aan heldere transitiedoelen te missen en het rapport biedt niet het verwachte handelingsperspectief voor het vervangen van dierproeven.

Verspilde tijd van adviescommissie

Wat de teleurstelling nog groter maakt is dat de KNAW ervoor gekozen heeft om de aanpak van de verkenningscommissie (adviesgroep voor het streefbeeld) niet helemaal heeft overgenomen. Deze commissie presenteerde een veel ambitieuzere visie met haar verkenningsrapportage “Excellent Hersenonderzoek met minder dierproeven”. Deze rapportage laat zien dat er nog uitdagingen zijn maar dat er zeker ook grote kansen zijn om het hersenonderzoek proefdiervrijer te maken. In onze ogen is deze rapportage een veel beter invulling van het concept ‘streefbeeld’.

En hoe nu verder?

Het feit dat de KNAW ervoor kiest om de rapportage van de (door henzelf samengestelde) commissie niet over te nemen, laat in onze ogen zien dat de KNAW moeite heeft met uit de vertrouwde omgeving te stappen.  Zij scharen zich zo niet voor de volle 100% achter de ambitie om concrete stappen te maken naar een proefdiervrije wereld. Gemiste kans, als je het ons vraagt, dit draagt niet bij aan een versnelling van de invoering van proefdiervrije innovaties op hersenonderzoek.