Al twee jaar lang heeft het coronavirus grip op ons leven. De ziekenhuizen zijn overvol, winkels en de horeca gaan om de haverklap dicht of hebben te maken met een avondklok en we zijn veel meer aan huis gebonden. Maar de gevolgen van het coronavirus zijn niet alleen voor ons, ook dieren zijn slachtoffers van deze pandemie.
Deze week is het jaaroverzicht dierproeven in Nederland over 2020 gepubliceerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Uit dit rapport, ook wel de Zo Doende genoemd, blijkt dat het aantal dierproeven in 2020 licht is gestegen ten opzichte van het jaar ervoor.
Eén van de oorzaken lijkt het onderzoek naar het coronavirus. Zo werden er duizenden proeven op hamsters, paarden en apen gedaan om te onderzoeken hoe het virus zich ontwikkeld en hoe we het een halt kunnen toeroepen.
Deze dieren werden slachtoffer van corona-onderzoek
Waar er in 2019 ‘maar’ honderden proeven op het kleine diertje werden gedaan, zijn er in 2020 ruim tweeduizend proeven op hamsters verricht. In het dierproeven-rapport wordt onderzoek naar het coronavirus niet specifiek genoemd als oorzaak, maar we weten dat hamsters erg populair zijn in virusonderzoek. De kleine knaagdieren kunnen namelijk makkelijk besmet raken met virussen die wij ook kunnen krijgen.
Daarnaast waren ook paarden en apen de klos.
Paarden zijn in 2020 veel vaker gebruikt in onderzoek naar infectieziekten bij de mens. Er zijn zelfs meer dan 2x zoveel paarden gebruikt dan in het jaar ervoor.
Dat apen besmet kunnen worden met het huidige coronavirus, werd al vrij snel na het begin van de pandemie ontdekt. In 2020 werden apen in Nederland het slachtoffer van maar liefst 95 dierproeven voor onderzoek naar corona.
Verspreiding van het virus onder huisdieren
We kregen veel vragen hierover toen corona ons land bereikte: kan mijn hond of kat ook besmet worden? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er geen wetenschappelijk bewijs dat honden en katten het virus kunnen overdragen op de mens, maar ze kunnen wel besmet raken met het virus en het aan soortgenootjes doorgeven.
Omdat er ook in Nederland onderzoek is gedaan naar de verspreiding van het virus onder honden en katten, zijn er in 2020 veel meer honden en katten als proefdier gebruikt. Baasjes konden er zelf voor kiezen om hun huisdieren mee te laten doen aan het onderzoek, waarbij er bloed en swabs (uitstrijkjes van neus en keel) werden afgenomen.
Geen goed nieuw jaar voor proefdieren
Hamsters, paarden, honden, katten en apen – elk proefdier is er een teveel. En naast de dieren in Nederland zijn er wereldwijd honderdduizenden, al dan niet miljoenen, andere proefdieren in corona-onderzoek gebruikt.
Het rapport dat deze week is gepubliceerd, noemt alleen het aantal uitgevoerde dierproeven van projecten die zijn afgerond in 2020. Dit betekent dat we nog niet kunnen zien hoeveel proefdieren er in dit jaar zijn aangevraagd. Het is daarom lastig om het daadwerkelijke effect van het coronavirus op proefdieren te zien. Maar er zijn ongetwijfeld ook veel dierproeven voor corona-onderzoek gedaan in 2021 en ook dit jaar zal corona-onderzoek doorgaan.
Het jaarlijkse aantal dierproeven in Nederland blijft al een aantal jaar ongeveer gelijk. Zal het door corona-onderzoek de komende jaren weer stijgen?
Het kan anders, en we zijn verder dan je denkt
Eén van de bekendste misvattingen over dierproeven, is dat onderzoek nooit zonder proefdieren zou kunnen. Maar het is tegenwoordig geen kwestie meer van óf onderzoek met proefdieren, óf geen onderzoek. Er bestaan alternatieven die dierproeven overbodig maken. Helaas zijn proefdiervrije methoden op dit moment nog niet in een stadium waarin zij een volledig menselijk immuunsysteem weer kunnen geven waarop vaccins getest kunnen worden.
Daarom zetten wij ons samen met onderzoeksorganisatie ZonMw in om proefdiervrij corona-onderzoek mogelijk te maken. We hebben maar liefst €500.000 euro geïnvesteerd in vijf verschillende, proefdiervrije corona-onderzoeken!
Misschien wil je dit ook lezen:
