Corona en dierproeven

Bijgewerkt: december 2021

Dierproeven in corona-onderzoek

Het coronavirus is het gesprek van de dag. Wetenschappers werken hard aan het vinden van een vaccin voor COVID-19, maar vallen bij een pandemie als deze helaas snel terug op bekende onderzoeksmethoden: dierproeven. Op deze pagina houden we je op de hoogte van de invloed van het coronavirus op dierproeven en andersom.

Proefdiervrij corona-onderzoek

Samen met onderzoeksorganisatie ZonMw zetten wij ons in om proefdiervrij corona-onderzoek mogelijk te maken. We hebben maar liefst €500.000 euro geïnvesteerd in vijf verschillende, proefdiervrije corona-onderzoeken.

Helaas kunnen we de wereld niet zomaar veranderen, maar we kunnen wel alles op alles zetten om proefdiervrij onderzoek te stimuleren. Alleen door het ontwikkelen van alternatieven, kunnen we proefdieren in corona onderzoek en in toekomstig onderzoek overbodig maken.

5 proefdiervrije corona-onderzoeken

Heb je vragen over het dierproeven in corona-onderzoek? En staat je vraag niet in onderstaande FAQ? Stuur dan een mailtje naar info@proefdiervrij.nl of vraag het ons via onze social media kanalen.

Veelgestelde vragen over het coronavirus

Wat doen jullie tegen het coronavirus?

Op de korte termijn proberen wij zoveel mogelijk mensen te informeren over dierproeven voor corona-onderzoek en over welke andere opties er zijn voor onderzoek. Daarnaast financieren wij samen met ZonMw maar liefst vijf mooie proefdiervrije corona-onderzoeken.

We blijven werken aan een lange termijn oplossing. Via financiering van onderzoek naar proefdiervrije modellen, willen we ervoor zorgen dat er in de toekomst genoeg alternatieven beschikbaar zijn, mocht er weer een virusuitbraak plaatsvinden. Als we ervoor zorgen dat dierproeven overbodig worden, kunnen we voorkomen dat er wordt teruggevallen op dierproeven, zelfs in tijden van crisis.

Achter de schermen zijn wij hard aan het werk. Wij zijn niet de organisatie die protestacties organiseert. Door samen te werken met onderzoekers, maar ook met bedrijven en de overheid, willen wij bijdragen aan een echte lange termijn oplossing.

Zijn de vaccins op proefdieren getest?

Online zien we dat er gezegd wordt dat de vaccins van Moderna en Pfizer proefdiervrij ontwikkeld zijn. Helaas is dit niet waar: de veiligheid van de vaccins is van te voren tegelijkertijd getest op proefdieren en vrijwilligers. De dierproeven voor het vaccin zijn dus parallel aan de klinische testen gedaan. Naast onderzoek naar het ontwikkelen van vaccins, wordt er ook onderzoek gedaan naar het coronavirus zelf en naar mogelijke behandelingen. Ook voor deze soort onderzoeken wordt er gebruik gemaakt van proefdieren.

Wij zijn tegen het gebruik van alle soorten dieren voor onderzoek. De beste manier om het doen van dierproeven te stoppen, is door te laten zien dat het ook anders kan: op een manier die wel resultaten oplevert, maar dan zonder het gebruik van dieren.

Welke dieren worden gebruikt in dierproeven voor corona-onderzoek?

Er worden veel dieren ingezet in corona-onderzoek, maar geen van deze diersoorten weerspiegelt volledig de situatie van het coronavirus in de mens.

Muizen: Normale muizen worden niet ziek van het coronavirus. Daarom worden er nu genetisch gemodificeerde muizen gebruikt in onderzoek, die wél ziek kunnen worden van het virus. Omdat deze muizen gefokt moeten worden, duren dierproeven met deze muizen erg lang.

Apen: Het immuunsysteem van apen lijkt op die van mensen. Daarom worden apen normaal gezien ook ingezet voor virusonderzoek. In Nederland worden proefapen gefokt in Rijswijk en Rotterdam.

Fretten en hamsters: Deze twee diersoorten worden met name ingezet bij dierproeven voor longziektes. Fretten kunnen bijvoorbeeld, net als mensen, niezen en koorts krijgen.

Katten: Helaas worden er ook katten gebruik in het onderzoek naar het coronavirus. In het onderzoek wordt gekeken naar wat voor ziektebeeld het virus brengt bij katten, zodat het risico van verspreiding van het virus onder en door huisdieren beter ingeschat kan worden.

Meer weten over deze proefdieren?

Zitten er dierlijke producten in de coronavaccins?

De vaccins van Pfizer, AstraZeneca en Moderna bevatten geen dierlijke ingrediënten, al zijn er mogelijk wel dierlijke materialen gebruikt in het productieproces. In Nederland bevat alleen het Janssens vaccin de dierlijke stof haaiensqualeen. Haaiensqualeen is een olie uit de levers van haaien, die soms wordt toegevoegd om een vaccin een betere immuunreactie te geven.

Lees hier meer over haaiensqualeen: https://proefdiervrij.nl/actueel/haaien-gebruikt-in-zoektocht-naar-coronavaccin

Werkt een proefdiervaccin wel voor mensen?

Bij de ontwikkeling van coronavaccins gebruiken onderzoekers bestaande technieken en kennis van al bekende virussen. Daardoor gaat het onderzoek sneller. In onderzoek naar het ontwikkelen van medicijnen zijn er altijd verschillende fases. Een nieuw vaccin wordt eerst getest op cellen in het laboratorium of door middel van een analyses op de computer. Daarna wordt het vaccin helaas ook getest proefdieren. In de fase daarna wordt het vaccin getest op menselijke vrijwilligers. Om het coronavaccin zo snel mogelijk te ontwikkelen, zijn deze fases voor het coronavaccin deels tegelijk uitgevoerd.

Lees hier meer over de verschillende fases.

Maar dieren zijn geen mensen, daarom zijn de resultaten van onderzoeken met dierproeven niet altijd goed over te zetten op mensen. Vaak hebben op dier geteste vaccins en medicijnen niet het gewenste resultaat. Meer dan 90% van alle nieuwe, ontwikkelde medicijnen, komen niet door de dierproef fase heen en zijn daarom niet geschikt voor mensen.

Zijn de huidige vaccins veilig?

Dat de coronavaccins ontwikkeld zijn met bestaande technieken en met behulp van ervaringen met virussen die we al kennen, draagt bij aan de veiligheid van het vaccin. Dat de vaccins ook getest zijn in het laboratorium en onder vrijwilligers, draagt hier ook aan bij. De veiligheid van de vaccins tegen COVID-19 is goedgekeurd. Ook na goedkeuring wordt door onderzoekers de kwaliteit, werkzaamheid en veiligheid van het vaccin goed in de gaten gehouden.

Maar omdat dieren niet de volledig de situatie van het coronavirus in de mens weerspiegelen, blijven wij werken aan een lange termijn oplossing, zodat proefdiervrije methoden dierproeven in virusonderzoek kunnen gaan vervangen.

Welke proefdiervrije methoden zouden dierproeven in corona-onderzoek kunnen vervangen?

Er zijn een aantal proefdiervrije methoden die dierproeven in virusonderzoek kunnen vervangen, zoals organoids en organs-on-a-chip.

Het onderzoek naar hoe het coronavirus zich ontwikkeld, kan op dit moment al met organoids en organs-on-chips. Er worden wereldwijd verschillende onderzoeken uitgevoerd om het effect van het virus op ons lichaam te onderzoeken.

Zo is er een onderzoek uitgevoerd met organoids van de dunne darm, om aan te tonen dat het virus zich kan uitbreiden in darmcellen.
Ook kan er in Amerika door middel van een luchtweg-op-een-chip onderzoek gedaan worden naar mogelijke behandelingen voor corona. Deze luchtwegchip bestaat uit lagen met long- en bloedvatcellen die net zo functioneren als in echte menselijke longen.

Voor het ontwikkelen van coronavaccins is het lastig dat onderzoekers een volledig immuunsysteem nodig hebben om de veiligheid en de werkzaamheid van vaccins op te testen. Helaas zijn de proefdiervrije methoden op dit moment nog niet in een stadium waarin zij een immuunsysteem weer kunnen geven waarop vaccins getest kunnen worden.

Lees hier meer over de 5 proefdiervrije corona-onderzoeken die wij samen met ZonMw financieren.

Kan mijn huisdier besmet raken met het coronavirus?

In Nederland zijn er enkele gevallen van honden en katten die besmet zijn geraakt met het coronavirus. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er geen wetenschappelijk bewijs dat deze dieren het virus kunnen overdragen op de mens. Wel is bekend dat katten en fretten het virus aan soortgenootjes kunnen doorgeven.

Om te voorkomen dat huisdieren ziek worden, adviseert de WHO en het RIVM dat mensen die symptomen van het coronavirus vertonen, het lichamelijk contact met hun huisdier zo veel mogelijk te beperken. Op de website van het RIVM lees je meer over corona en huisdieren.

Wat kan ik doen?

Met elkaar kunnen wij ervoor zorgen dat in de toekomst er proefdiervrije modellen beschikbaar zijn. Dit kunnen wij doen door proefdiervrije innovatie te stimuleren en door de uitbreiding van proefdiervrije ontwikkelingen dierproeven overbodig te maken. Wij doen dit door onderzoekers financieel te ondersteunen. Hiervoor hebben we jouw hulp nodig, want wij kunnen dit alleen dankzij jouw donaties. Doneer nu!

We zijn verder dan je denkt.

Eén van de grootste misvattingen is dat wetenschappelijk onderzoek niet proefdiervrij kan. Voor sommigen voelt het zelfs alsof we misschien inleveren op veiligheid, als we proefdieren niet langer zouden gebruiken. Heel begrijpelijk – als je de alternatieven niet kent.

Om verder te komen in de strijd voor proefdiervrije alternatieven is het belangrijk om onterechte conclusies over dierproeven de wereld uit te helpen. Met onze campagne ‘We zijn verder dan je denkt’ willen we meer bewustzijn rondom proefdiervrij onderzoek creëren.

Hoe ver zijn we? Leer meer