Proefdiervrije verkiezingen 2025

In aanloop naar de verkiezingen zijn we de programmaboekjes eens in gedoken van de verschillende partijen. Wat vinden politieke partijen van proefdierenonderzoek? En wat zijn hun plannen voor de komende 4 jaar als het gaat om proefdiervrije innovatie in de wetenschap? Wij zochten het voor je uit.

In het kort:

  • Veel partijen noemen dierenwelzijn in hun programma, maar proefdieren blijven vaak onbesproken.
  • Volt, D66, BIJ1 en de Partij voor de Dieren zetten duidelijk in op proefdiervrije innovatie. Vrede voor Dieren pleit voor een drastische vermindering van dierproeven.
  • Andere partijen blijven vaag of beperken dierenwelzijn tot landbouw en natuur.
  • Jouw stem bepaalt of proefdiervrije innovatie de komende jaren écht prioriteit krijgt.

Tweede Kamerverkiezing

Binnenkort stemmen we niet alleen voor onszelf, maar óók voor hoe we met dieren omgaan in het lab en in de wetenschap. Na het doorspitten van de verkiezingsprogramma’s valt op dat dierenwelzijn, en zeker proefdiervrije innovatie, opvallend vaak geen aandacht krijgt. Of in ieder geval te weinig. En zolang dierproeven nog de norm zijn, blijven mensgerichte en diervrije onderzoeksmethoden op de achtergrond. Dat is zorgwekkend, want de weg naar een proefdiervrije toekomst duurt al onnodig lang.

Dierproeven op de politieke agenda

Om positief te beginnen: geen enkele partij pleit vóór dierproeven. Maar veel partijen zwijgen over het afschaffen van proefdieren. En wanneer er niets op papier staat, kunnen we deze partijen daar later ook niet op aanspreken. Wij zien daar dan ook graag verandering in zodat de overheid niet anders kan dan meer investeren in proefdiervrije wetenschap. Daarvoor is brede politieke steun nodig en jouw stem dus cruciaal. Om de wirwar aan standpunten overzichtelijk(er) te maken hebben we alle partijen en wat zij te zeggen hebben over dierproeven op een rijtje gezet.

Maar eerst, een aantal feitjes:

  • 9 partijen noemen dierproeven in hun programma.
  • Partij voor de Dieren (PvdD) noemt proefdieren (en het afschaffen daarvan) maar liefst 21 keer in hun programma en loopt daarmee ver voorop.
  • De huidige ministers van Landbouw, Voedselveiligheid, Visserij en Milieu en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap spelen allebei een rol in beleid rond om dierproeven. Momenteel worden deze door de Boer Burger Beweging (BBB) bekleed, maar de BBB zegt niets over dierproeven in hun verkiezingsprogramma.

Proefdiervrije wereld

Veel mensen weten niet dat proefdieren in onderzoek vaak niet meer nodig zijn: er bestaan alternatieven die dierproeven overbodig maken. Ontdek hoe wij een proefdiervrije wereld waarmaken.

Lees meer

Dit zeggen de partijen in hun programma

Hebben geen standpunt in hun partijprogramma, terwijl BBB-minister Gouke Moes (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) deels over dierproeven gaat.

“Niet-medische producten in onze winkels en drogisterijen zijn proefdiervrij. Ondertussen investeren we in een transitie naar een proefdiervrije wetenschap.”

Hebben geen standpunt over dierproeven in hun partijprogramma.

Hebben geen standpunt over dierproeven in hun partijprogramma.

“We investeren in alternatieven voor dierproeven en innovaties die dierenleed overbodig maken.”

Hebben geen standpunt over dierproeven in hun partijprogramma.

“We beperken dierproeven waar mogelijk, zodat onnodig lijden wordt voorkomen.”

Hebben geen standpunt over dierproeven in hun partijprogramma.

De Partij voor de Dieren heeft veruit het meest uitgebreide standpunt en wil stoppen met alle dierproeven. “De proeven zelf en het opsluiten
van dieren zorgen voor veel dierenleed. Vaak zijn onderzoeken zonder proefdieren betrouwbaarder.”

Hieronder lees je meer over onze plannen om dierproeven te stoppen:
• Nederland zet zich in de EU in voor onderzoeken zónder proefdieren. Ook in de rest van de wereld.
• We willen dierproeven in Nederland zo snel mogelijk verbieden. Dierproeven voor defensie (het leger) stoppen direct. Nederland koopt ook geen defensiemiddelen waarvoor dierproeven zijn gedaan.
• We verbieden onderzoeken met apen. We sluiten het apenonderzoekscentrum BPRC zo snel mogelijk.
• Er gelden strenge regels zolang dierproeven nog bestaan. De proef mag alleen doorgaan als het (bewezen) écht nodig is en niet anders kan.
• We controleren het Europese verbod op dierproeven voor cosmetica streng. Bedrijven mogen regels niet ontwijken.
• Zijn er voor een product dierproeven gedaan? Dan moet dit 20 jaar lang duidelijk op het etiket staan.
• We verbieden het fokken en doden van proefdieren die ‘op voorraad’ worden gehouden. Deze dieren krijgen opvang en een nieuwe plek.
• We verbieden het klonen van dieren. Bij klonen wordt een lichaamscel uit een dier gehaald. Daarmee wordt dan precies hetzelfde dier ‘gemaakt’. We verbieden ook andere onnatuurlijke manieren van biotechnologie.
• Burgers en organisaties kunnen bezwaar maken tegen dierproeven. Zodat een rechter kan bepalen of de dierproeven ook echt nodig zijn.
• Geld dat nu naar dierproeven gaat, gaat voortaan naar onderzoek zonder dieren.
• Voor elke dierproef komt er een duidelijk plan om te stoppen. Dierproeven in het hoger onderwijs stoppen direct. Wettelijk verplichte veiligheidstests stoppen uiterlijk in 2030.
• Ook dierproeven voor landbouwgif verbieden we direct. Deze proeven zijn onbetrouwbaar. We steunen de ontwikkeling van nieuw landbouwgif in Nederland niet.

Hebben geen standpunt over dierproeven in hun partijprogramma.

“Het aantal proefdieren moet echt omlaag. Er wordt geïnvesteerd in alternatieven en juridisch ruimte gegeven om die alternatieven toe te passen. Experimenteren in het lab met de genen van dieren en het klonen ervan blijft verboden.”

“Dierproeven worden tot een absoluut minimum beperkt. Waar alternatieven bestaan, worden deze verplicht. We investeren in proefdiervrije innovaties. Bedrijven betalen mee en maken testresultaten openbaar. Proefdieren mogen nooit als ‘overtollig’ worden vernietigd.”

“Het aantal dierproeven brengen we omlaag: Dankzij nieuwe onderzoeksmethoden en innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden. We erkennen dat dierproeven nodig blijven als dat de enige manier is om kennis te vergaren ten behoeve van de volksgezondheid of wetenschappelijke vooruitgang.”

“Nederland streeft ernaar voorloper te zijn op het gebied van proefdiervrije innovatie en zet zich in Europees verband in voor de internationale erkenning en toepassing van proefdiervrije onderzoeks- en testmethoden.”

“Vrede voor Dieren vindt dat het gebruik van proefdieren drastisch verminderd moet worden, omdat deze methode niet effectief is, er betere methoden bestaan om middelen te testen en het lijden van dieren immens is. De partij wil dat de wet wordt aangepast, zodat de eis verdwijnt dat medicijnen pas na proefdiergebruik op twee verschillende diersoorten op de markt mogen worden gebracht.”

De meeste nieuwe, of kleinere, partijen lijken geen standpunt in te nemen over dierproeven of proefdiervrije innovatie in hun verkiezingsprogramma. Denk aan: LP; 50PLUS; Piratenpartij; FNP; Vrij Verbond; DE LINIE; NL PLAN; ELLECT; Partij voor de Rechtsstaat; BVNL.

Diervriendelijke kant

Zoals verwacht zijn er grote verschillen tussen de partijen en klinken vooral aan de linkerkant van het politieke spectrum de plannen over het algemeen diervriendelijker. Maar ook vanuit andere partijen klinken verkiezingsbeloften over innovatie zonder dierproeven, alleen kunnen we ook echt op hen rekenen?

Daad bij het woord

De Tweede Kamer heeft eerder vóór een plan gestemd om overheidsgeld voor apenonderzoek stap voor stap om te zetten naar proefdiervrije alternatieven. Dat plan ligt nu nog stil: het is nog niet behandeld in de Eerste Kamer, die op 28 oktober stemt over de OCW-begroting. Tot die tijd blijft er belastinggeld naar dierproeven gaan. De ministers die hierover gaan zeggen dat een verbod op apenproeven de medische wetenschap zou schaden. Maar juist die houding houdt vernieuwing tegen en remt onderzoek dat juist beter aansluit bij de mens.

Op weg naar een proefdiervrije wereld

Zolang dierproeven nog de norm zijn, blijven mensgerichte onderzoeksmethoden onnodig op de achtergrond. Nederland heeft de kennis en technologie in huis om proefdiervrij onderzoek te stimuleren, maar daarvoor is politieke wil nodig. De komende verkiezingen zijn dus een belangrijk moment om je stem te laten horen voor een proefdiervrij Nederland. De keuzes die politici straks maken, bepalen of proefdiervrije innovatie eindelijk de aandacht krijgt die het verdient – of dat we blijven steken in oude gewoontes. Steeds meer partijen spreken zich inmiddels uit tegen dierproeven. Jouw stem bepaalt of proefdiervrije innovatie de komende jaren écht prioriteit krijgt – of niet.

Jouw stem telt

Weet je nog niet precies welke partij het beste bij jouw diervriendelijke stem past? Kijk dan eens op de Dierenstemwijzer 2025. Daar zie je hoe partijen denken over dierenwelzijn in het algemeen – al ontbreken proefdieren helaas nog in deze wijzer. En lees ook meer over hoe de overheid nog steeds dierproeven financiert.

Wil je ons werk steunen en proefdiervrij onderzoek mogelijk maken?

*Voor deze verkiezingsscan hebben we uitsluitend gekeken naar de standpunten die gaan over proefdieren en proefdiervrije innovatie, we hebben niet gekeken naar standpunten over andere onderwerpen. Daarnaast hebben we ons met name gefocust op de partijen die op dit moment vertegenwoordigd zijn in de Tweede Kamer.

Misschien wil je dit ook lezen:

Hamster

Welke proefdieren worden gebruikt?

konijn

In welke sectoren worden proefdieren gebruikt?

Geit

Wat gebeurt er met een proefdier?