Afgelopen week is het jaaroverzicht van dierproeven en proefdieren, de Zo Doende 2019, gepubliceerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zoals eerder deze maand al bekend werd, is het aantal gedane dierproeven in 2019 helaas iets toegenomen ten opzichte van het jaar ervoor. De stijging is weliswaar minimaal, maar elke dierproef is er volgens ons één te veel.
Hoewel er al talloze proefdiervrije onderzoeksmodellen zijn ontwikkeld, is het nu belangrijk om deze ook echt te gaan gebruiken. Alleen zo verminderen we volgens directeur Debby Weijers en adviseur wetenschap en innovatie Saskia Aan structureel het aantal dierproeven.
“Saskia, wat valt jou vooral op als je kijkt naar het rapport?”
Saskia, adviseur wetenschap en innovatie
Saskia: “Er is een grote toename in het aantal vissen dat is gebruikt als proefdier. In 2018 waren dit er ongeveer 25.000 en in 2019 zijn dit er 38.000. Een groot deel van deze toename komt doordat er extra onderzoek is gedaan naar het beschermen van vissen zelf. Van de 20.000 proeven die in deze categorie zijn gedaan, waren 19.608 hiervan op vissen.
Verder is ook het gebruik van schapen als proefdier in toegepast onderzoek ten behoeve van de mens ontzettend toegenomen. In 2019 zijn er 909 proeven op schapen gedaan: een stijging van 478% ten opzichte van 2018. Schapen worden in verschillende onderzoeken gebruikt, zoals botonderzoek, hersenonderzoek en onderzoek naar de productie van antistoffen. Bij dit laatste onderzoek kunnen er wel honderden schapen per projectaanvraag gebruikt worden.
Ik ben ook nieuwsgierig naar de grote afname van zebravissen in onderzoek: de zebravis als proefdier leek namelijk, volgens onderzoekers, dé nieuwe manier van proefdieronderzoek te zijn. Helaas wordt hier geen verklaring voor gegeven.”
“Debby, waar denk jij dat het meeste werk ligt als je kijkt naar dit rapport?”
Debby: “Ik denk dat we pas een verschil gaan zien in het aantal dierproeven, als (bestaande) proefdiervrije onderzoeksmodellen echt gebruikt gaan worden in onderzoek wereldwijd. Pas dan zullen we het aantal dierproeven zien dalen.
Naast het stimuleren van proefdiervrij onderzoek, moeten we daarom ook hard werken aan het creëren van bekendheid. Want een onderzoeker zal een proefdiervrij model niet gebruiken als hij of zij het niet kent.
Daarom organiseren wij in 2021 de Proefdiervrij Venture Challenge. Samen met de GameChanger Challenge (die ruime ervaring heeft met het organiseren van Venture Challenges) versnellen en vergroten we de impact van proefdiervrij onderzoek. Zo zorgen we ervoor dat proefdiervrije technieken wijdverspreid raken en sneller op de markt komen.”
Saskia: “We moeten er ook op letten dat proefdiervrije modellen daadwerkelijk proefdieren gaan vervangen. Soms wordt onderzoek namelijk tegelijkertijd gedaan op proefdieren én op proefdiervrije modellen, zodat de resultaten vergeleken kunnen worden.”
“Verwachten we dat de huidige coronapandemie invloed zal hebben op de cijfers van 2020?”
Debby: “Dat is moeilijk in te schatten. We weten dat er in Nederland naar verwachting zo’n 50.000 tot 60.000 proeven worden gedaan voor corona-onderzoek, verdeeld over 5 jaar. Maar aan de andere kant zijn er ook proeven stilgelegd, omdat corona-onderzoek voorrang kreeg. Al leek dit in Nederland relatief mee te vallen.
Wat wel belangrijk is om te weten, is dat de aangevraagde proeven voor corona-onderzoek pas worden meegenomen in de cijfers op het moment dat ze afgerond zijn. Dus in die zin zullen we niet direct in 2020 een effect zien. We zouden dus zomaar in de cijfers van 2020 een daling kunnen gaan zien, aangezien we de afgelopen jaren veel hebben ingezet op proefdiervrije innovatie. Anderzijds kunnen we de jaren erna weer een stijging zien, zodra de dierproeven voor corona-onderzoek zijn afgerond.”
directeur Debby Weijers
Werk aan de winkel
Het uitgebrachte rapport over het aantal dierproeven van 2019 laat duidelijk zien dat we er nog lang niet zijn. Zolang er nog steeds dierproeven worden gedaan, is er voor ons werk aan de winkel. Door wetenschappers die proefdiervrij onderzoek willen doen financieel te steunen en door bewustzijn te creëren met programma’s zoals onze Proefdiervrij Venture Challenge, zorgen we ervoor dat dierproeven overbodig worden.
Bron: Zo Doende 2019