Wist je dat gekweekte mini-organen proefdieren kunnen vervangen? Er bestaan inmiddels mini-organen van het menselijk hart, darmen… en nu is het eerste gekweekte mini-orgaan van een reptiel een feit!
Stamcelbioloog Hans Clevers van het Hubrecht Instituut en zijn team zijn erin geslaagd om een gifklier van een slang succesvol te kweken. Dat is goed nieuws, want dagelijks overlijden wereldwijd ruim 400 mensen aan de gevolgen van een giftige slangenbeet. Nog meer mensen blijven na een slangenbeet achter met lichamelijke beperkingen zoals verlamming. Het is daarom van belang dat er zo snel mogelijk werkende medicijnen gevonden worden voor slangenbeten: en daar zal deze gekweekte gifklier bij helpen!
Gekweekt, niet gemolken
Voor onderzoek naar giftige slangenbeten is gif nodig. Om dit te verkrijgen, worden slangen in gevangenschap gemolken. Het melken van slangen gaat helaas gepaard met veel stress en is niet zonder risico.
Het gekweekte mini-orgaan brengt hier verandering in. Uit de gifklier van één slang worden stamcellen afgenomen. Met deze stamcellen kunnen meer cellen gekweekt worden, die zich ontwikkelen tot gifklieren. Deze gekweekte gifklieren produceren vervolgens zelf gif. Omdat de cellen oneindig gekweekt kunnen worden, hoeven slangen niet meer gemolken te worden. Onderzoekers kunnen daarnaast ook de productiesnelheid van het gif beïnvloeden, wat betekent dat er veel meer gif beschikbaar is om medicijnen op te testen. Zo kan een medicijn sneller gevonden worden.
Niet diervrij, maar wel een stap in de juiste richting
Momenteel kan het mini-orgaan alleen nog gif (en geen anti-gif) produceren. Het geproduceerde gif uit de organoid wordt daarom nu nog getest op proefdieren. Een kleine dosis gif wordt geïnjecteerd in paarden, die natuurlijk tegengif aanmaken. Dit tegengif wordt vervolgens weer onttrokken uit de paarden en gebruikt in het creëren van een medicijn.
Het is de bedoeling dat, met behulp van het gekweekte orgaan, er in de toekomst een manier wordt gevonden om slangengif te testen zónder paarden. De komst van een gekweekte gifklier maakt het onderzoek naar giftige slangenbeten dus nog niet diervrij, maar zal wel al het verschil maken voor talloze slangen!
Een bibliotheek van organen
Professor Hans Clevers is voor ons geen onbekende! Ruim tien jaar geleden ontdekte hij hoe mini-organen (organoids) gekweekt kunnen worden uit menselijke cellen. In 2007 ontwikkelde hij als eerste een organoid van een darm. Andere organen, zoals een mini-maag en een mini-lever, volgden snel. In 2016 ondersteunden we hem bij het opzetten van de Living Biobank – een soort bibliotheek van gekweekte organoids die onderzoekers kunnen gebruiken.
Bron: https://www.uu.nl/nieuws/utrechtse-onderzoekers-slagen-erin-gifklieren-slang-in-lab-te-kweken