Opiniestuk door Debby Weijers
Opiniestuk geschreven door Debby Weijers, directeur Stichting Proefdiervrij.
Elke keer als ik hoor over de dierproeven die worden uitgevoerd ten behoeve van het bedrijf van Elon Musk, Neuralink, dan breekt mijn hart én mijn klomp. Het zit zo: Het idee achter het bedrijf is het implanteren van een chip die hersenactiviteit meet en daarmee een computer kan aansturen. Dit kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij mensen die verlamd zijn en door deze techniek toch acties kunnen uitvoeren met de verlamde lichaamsdelen. Begrijp me dus niet verkeerd: het doel is fantastisch. Innovatief en baanbrekend onderzoek hebben we keihard nodig, zeker voor deze doeleinden. Misschien is dit wel het toppunt van innovatie. Maar er zit me toch iets dwars. Hoe kan het dat Elon Musk, een machtige man die bekend staat om zijn innovatie, een ouderwets middel nodig heeft? Namelijk proefdieren.
Overtreden van regels én moralen
Minstens 1.500 proefdieren als apen, varkens en schapen zijn al gestorven voor Neuralink. En het onderzoek is nog lang niet klaar. Dat die dieren overlijden is helaas niet verrassend. Bijna alle proefdieren sterven na onderzoek. Maar de doodsoorzaak van deze dieren ligt in dit geval niet alleen bij het onderzoek zelf. Elon Musk legt een hoge druk op zijn werknemers en dit in combinatie met het schenden van de regels voor het gebruiken van proefdieren in onderzoek, komt niet ten goede van dieren, mensen én de wetenschap. Dat gaat ons als samenleving aan
Investeer in de proefdiervrije oplossing
De man die de term innovatie heeft toegeëigend laat dus ouderwetse dierproeven uitvoeren. Hoe kan dat? En vooral: waarom? Geld kan niet het probleem zijn. En zijn positie zorgt ervoor dat hij aandacht kan vragen voor het wijzigen van wetten en regelgeving. Mijn enige conclusie kan dus zijn: het maakt hem niet uit. Dagelijks sta ik in contact met wetenschappers, soms net uit de schoolbanken, die proefdiervrij te werk gaan. Dat doen ze uit een intrinsieke motivatie. Ze zoeken net zo lang naar een alternatief voor dierproeven totdat het lukt. Dat gaat niet altijd over rozen. De weg kan hobbelig zijn en er is veel om rekening mee te houden. Maar onderzoek doen mét dieren resulteert te vaak in onbruikbare medicijnen. 88% Van de medicijnen die door dierproeven veilig bleken, werken uiteindelijk niet of zijn zelfs schadelijk voor mensen. Dat proefdiervrije onderzoeksmodellen voor mensen beter werken, is niet heel gek. Deze modellen zijn simpelweg gebaseerd op een menselijk lichaam en zijn dus beter vertaalbaar naar de mens.
Een aantal (Nederlandse) onderzoekers hebben al bewezen dat proefdiervrij hersenonderzoek mogelijk is met behulp van organoids, een gekweekt mini-orgaan. Neuralink zou kunnen investeren in deze modellen, ze doen het alleen niet. Onderzoekers met veel minder middelen kunnen dus innovatiever onderzoek doen terwijl een machtige Elon Musk de aandacht opeist met ouderwetse dierproeven.
Aan de zijlijn toekijken is geen optie
Dit gaat over ónze gezondheid en het misbruiken van dieren. Daarom is mijn advies om je uit te spreken in je omgeving. De wetenschap kan nog zo hard werken aan proefdiervrije innovaties, en we zijn echt al verder dan je denkt, maar zolang de maatschappij zich niet uitspreekt komt er geen verandering. Ook wij zijn een schakel in dit proces. Spreek je uit. Stel kritische vragen. Want dat is uiteindelijk beter voor dier én mens.
