Muizen die elkaar aardig vinden, krullen hun staarten eventjes in elkaar. Deze liefdevolle begroeting gaat zo snel, dat het schrijver en filosoof Eva Meijer in twee jaar tijd niet één keer lukte om er een foto van te maken. In hun boek Muizenleven laat Eva de ex-laboratoriummuizen die hen adopteerde aan het woord in verhalen, foto’s en tekeningen. Zo nodigt Eva de lezer uit zich te verplaatsen in ‘een ander’ die veel minder ver van ons afstaat dan we denken: de muis.
Foto door Linde Dorenbos
‘Het beeld van de witte, generieke laboratoriummuis schept afstand,’ stelt Eva. ‘Maar muizen zijn, net als mensen, individuen met persoonlijke eigenschappen, relaties en projecten. De muizen die bij mij woonden waren bijvoorbeeld heel druk met het rangschikken van de nestmaterialen die ik hen gaf. Als ik tijdens het schoonmaken van het hok een nest voor hen maakte, was dat ook altijd helemaal verkeerd. Bram en Wezel, twee beste vrienden die na het overlijden van de rest van hun groep nog lang met z’n tweeën waren, maakten de mooiste nesten, één keer zelfs in de vorm van een bloem.’
Beste vrienden helpen elkaar
De muizen liepen ook graag in het rad, sámen. Eva vertelt over Vachtje, een muis die aan het einde van haar leven niet meer mee kon rennen. ‘Als de anderen gingen rennen, ging Vachtje naast het rad zitten en bewoog ze mee met haar handjes. Rennen hoorde bij haar leven, het was iets wat ze met anderen deed.’
Het viel Eva sowieso op hoe sociaal muizen zijn en hoe goed ze voor elkaar zorgen. ‘Muizen wassen elkaar eindeloos, soms met heel veel gepiep. En als muizen te ziek worden om te eten, houdt een ander hen tijdens gezamenlijke eetmomenten overeind. Meestal neemt de beste vriend deze taak op zich.’
Muizen houden ons een spiegel voor
Door naar de muizen te kijken, kreeg Eva een scherper beeld van hoe ‘het leven’ verloopt. ‘Voor muizen gaat alles snel, zij leven het hele leven in twee jaar. Eerst ben je jong, dan moet je alles uitvinden. Als je een beetje uitgevonden hebt hoe het gaat, ben je vooral bezig met je projecten en naar het einde van je leven toe wordt alles weer stiller. Daarna ga je dood en ga je weer op in alles wat er is. Door dat te zien bij de muizen, begreep ik ook beter hoe dat bij mij en bij andere mensen werkt. Wij zijn ook maar dieren die kwetsbaar zijn en zo goed mogelijk ons steentje bijdragen. Dat we niet zo uitzonderlijk zijn, vind ik troostend.’
Leren van muizen
Eva weet zeker dat mensen veel te leren hebben van muizen. ‘Ze proberen steeds het beste van te maken van wat hen gegeven is, hebben aandacht voor de ander en zijn ontzettend lief voor elkaar. De laboratoriummuizen hebben mij echt een ander beeld voorgehouden van samenleven.’
Onze ode aan de muis
De muis is het meest gebruikte proefdier, in Nederland én wereldwijd. Jaarlijks worden er in alleen in Nederland al 111.000 muizen gebruikt in dierproeven. Terwijl muizen net als wij relaties hebben, verdriet kennen en willen leven.
Met deze ode aan de muis laten we zien dat het anders kan. Muizen zijn geen testmateriaal, maar wezens met een eigen leven.
Benieuwd naar hun verhalen? In Muizenleven beschrijft Eva Meijer op ontroerende wijze het leven van ex-proefmuizen.
Koop het boek en leer hoe we anders kunnen leren kijken naar dieren.
