Vanaf 1 juli 2025 is het officieel: de omstreden koortstest op konijnen – de zogeheten pyrogeentest – mag in Europa niet meer worden uitgevoerd. Een belangrijke overwinning voor proefdiervrij onderzoek, maar één die vijftien jaar op zich liet wachten. Waarom duurde dat zo lang, en wat zegt dat over ons dierproevenbeleid?
Wat is de pyrogeentest en waarom werd die gebruikt?
De pyrogeentest is een veiligheidstest waarbij konijnen een injectie krijgen om te controleren of een medicijn of vaccin koorts veroorzaakt. Als hun lichaamstemperatuur stijgt, wijst dat op mogelijke besmetting. Koorts of niet; de dieren worden na afloop alsnog gedood voor verder onderzoek.
Deze test werd jarenlang standaard gebruikt binnen en buiten Europa, ondanks dat er sinds 2010 een bewezen proefdiervrij alternatief beschikbaar is: de Monocyte Activation Test (MAT). Die maakt gebruik van menselijke cellen en is betrouwbaarder, mensgerichter én diervriendelijker.
Proefdiervrije methode MAT al jaren beschikbaar
In 2010 werd de MAT officieel opgenomen in de Europese farmacopee, een belangrijk wetboek voor medicijntesten. Toch bleef de oude konijnentest bestaan. De reden? Traag beleid, verschillende eisen tussen landen en een gebrek aan urgentie bij instanties.
Pas in 2021 besloot de Europese Unie om de test volledig af te schaffen. Nu, in 2025, wordt dat verbod eindelijk van kracht.
Waarom duurde het verbod op de konijnentest zo lang?
Hoewel de MAT in veel gevallen een goed alternatief is, werd die jarenlang niet als norm toegepast. De belangrijkste reden: beleidsmatige traagheid en angst voor verandering. Zo bleef een dierproef in gebruik, ondanks een beter alternatief.
Ook andere testen op dieren blijven bestaan terwijl er proefdiervrije methoden zijn. Denk aan de LAL-test, waarbij bloed van degenkrabben wordt gebruikt om besmetting in medicijnen op te sporen. Er is een alternatief, maar de test blijft toegestaan. Daarbij vallen degenkrabben vallen niet eens onder de Wet op de dierproeven.
Degenkrab onder water
Voor de LAL-test wordt bloed afgenomen van deze dieren om besmettingen in medicijnen op te sporen - terwijl er inmiddels een proefdiervrij alternatief bestaat. Degenkrabben vallen buiten de Wet op de dierproeven, terwijl ze wél pijn kunnen ervaren.
Waarom dierproeven achterhaald zijn
Goede geneesmiddelenontwikkeling draait om veiligheid. Maar echte veiligheid bereik je niet door vast te houden aan achterhaalde dierproeven, terwijl er inmiddels mensgerichte, betrouwbare testmethodes beschikbaar zijn.
Als een alternatief beter werkt en proefdiervrij is, moet dat het uitgangspunt worden. Niet later, maar nu.
Oproep aan de politiek: schrap overbodige dierproeven
De afschaffing van de pyrogeentest is een belangrijke stap. Maar het is niet genoeg. We mogen niet blijven hangen in oude gewoontes en traag beleid. De politiek moet nú kiezen voor:
-
Het versneld schrappen van achterhaalde dierproeven
-
Het actief stimuleren van proefdiervrije innovatie
-
Snellere integratie van alternatieven in wet- en regelgeving
Laat dit verbod het begin zijn van een bredere opschoonactie in het dierproevenbeleid.
De kennis is er. De alternatieven zijn er. De vraag is: maken we er ook werk van?
