Op 15 februari 2024 heeft minister Dijkgraaf van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in een Kamerbrief reactie gegeven op de aangenomen motie van Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren, waarin opgeroepen wordt om een deel van het budget van het BPRC te oormerken voor proefdiervrij onderzoek. Wij waren #apetrots op het nieuws, want het BPRC is het grootste apentestcentrum van Europa. Maar de reactie van Dijkgraaf is opvallend. Dit is waarom.
Waar het BPRC nu staat
Het BPRC heeft de opdracht gekregen om het aantal aapproeven met 40% te verminderen en de fokkolonie te verkleinen. Op dit moment is de fokkolonie afgenomen van 1500 naar 944 apen. Zij geven aan in 2025 op de gewenste afname zitten, en dit zouden ze halen door minder externe opdrachten aan te nemen en door in te zetten op alternatieve onderzoeksmethoden. Ook is er toegezegd om tot 2025 minstens 17% van hun budget aan proefdiervrij onderzoek te besteden, en dit in de jaren opeenvolgend te verhogen. Dit is geen gigantisch aandeel, maar wel een broodnodige houvast. Opvallend is dat het BPRC het percentage niet verhoogt. Zeker gezien de technologische ontwikkelingen en de vraag naar ethisch onderzoek, die onderstreept wordt door de aangenomen motie.
Uitstellen van ambitie
De minister besluit het budget niet specifiek te bestemmen voor proefdiervrij onderzoek. Hij vreest dat dit in zou gaan tegen eerder vastgestelde moties en dat er nog niet bekend is of de afname van proefapen negatieve gevolgen heeft in de strijd tegen ernstige ziektes en infectie-uitbraken. Dat is vooral een politiek correct antwoord, want dit zou natuurlijk welonderzocht kunnen worden. Daarnaast zou de minister ervoor kunnen kiezen om de, door de BPRC genoemde, 17% budget vast te leggen. Dat zou wellicht symbolisch zijn, maar het geeft wel een signaal af én voorkomt eventuele terugval in het gebruik van apen in proeven.
Kortom, We zijn blij dat BPRC de broodnodige stappen in de juiste richting zet en haar afspraken nakomt. Maar de individuele apen in het testcentrum hebben helaas geen boodschap aan percentages. Het is dan ook de hoogste tijd dat de minister de teugels strak in handen neemt en zijn uiterste best doet om gehoor te geven aan deze aangenomen motie. Proeven van apen zijn niet meer van deze tijd en we moeten dan ook volop inzetten op mensgerichte onderzoeksmodellen. Dat is in het belang van dier én mens. En uitgerekend een minister zou niet moeten schuilen voor een flinke portie ambitie.
