Kleine projecten kunnen een grote impact hebben, zoals blijkt uit het werk van Aram de Haas. Door wetenschappers te helpen overstappen van foetaal kalfsserum naar diervrije alternatieven, maakt zijn pilotproject de weg vrij voor proefdiervrij onderzoek. Dat is niet alleen beter voor dieren, maar ook voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van onderzoek. Wat drijft Aram om deze innovatieve en duurzame transitie te stimuleren? In onze rubriek Drijfveren ontmoeten we de mensen achter de transitie naar een proefdiervrije toekomst.
Met zijn pilot stimuleert Aram diervrij onderzoek
Een paar jaar geleden was Aram zelf nog onderzoeker bij Amsterdam UMC, nu werkt hij daar als duurzaamheidscoördinator en leidt hij onder meer een pilotproject waarmee hij diervrij onderzoek stimuleert. Zelfs proefdiervrij onderzoek is namelijk niet altijd vrij van dierlijke materialen. Om menselijke cellen te laten groeien, wordt bijvoorbeeld foetaal kalfsserum (FCS) gebruikt. Dit ‘onderzoeksmateriaal’ wordt ieder jaar zonder verdoving gewonnen uit naar schatting twee miljoen foetussen van koeien die in het slachthuis zwanger blijken te zijn.
Wel de standaard, niet de beste optie
“Het gebruik van kalfsserum is al zestig jaar de standaard,” vertelt Aram. “Vroeger was dit ook de beste optie, maar nu hebben we alternatieven die niet alleen diervrij, maar ook beter zijn. Het is onmogelijk om dierlijke producten steeds precies hetzelfde te maken, waardoor het risico bestaat dat de resultaten van verschillende onderzoeken moeilijk te vergelijken zijn. Daar komt bij dat in een mensenlichaam natuurlijk geen materiaal van koeien gebruikt wordt om cellen te laten groeien. En FCS komt dan ook nog eens van een foetus, die natuurlijk veel sneller groeit dan een volwassen lichaam.”
Kijken naar inhoud, maar óók naar methode
Volgens Aram moeten onderzoekers bovendien niet uitsluitend streven naar ‘de beste onderzoeksresultaten’.
“Tijdens mijn eigen onderzoek viel het mij op dat wetenschappers alleen maar afgerekend worden op de inhoud van hun onderzoek, terwijl ik vind dat wetenschappers ook gestimuleerd zouden moeten worden om de verantwoordelijkheid te pakken voor mogelijke schadelijke gevolgen van hun methodes. Als je je inzet voor het verbeteren van gezondheid en welzijn, zou dat niet alleen betrekking moeten hebben op de mensen die baat hebben bij jouw onderzoek, maar ook op al het andere leven en de aarde als geheel.”
De drempel naar diervrij onderzoek verlagen
Er zijn alternatieven voor FCS, maar omdat niet ieder alternatief geschikt is voor ieder type onderzoek, is de overstap voor onderzoekers vaak lastig. “Tijd en geld zijn belemmerende factoren,” weet Aram. “Die belemmeringen nemen wij weg door onderzoekers te matchen met bewezen diervrije alternatieven die passen bij hun onderzoek. Die alternatieven sponsoren wij ook, zodat onderzoekers het alternatief kunnen testen zonder financieel risico. Dat laatste kunnen we doen dankzij de subsidie van Proefdiervrij.”
Aram de Haas: “Veel wetenschappers willen persoonlijk echt wel diervrij werken, maar worden belemmerd door het systeem. Om te veranderen heb je steun nodig.”
Zo veel mogelijk barrières wegnemen
Volgens Aram is het in elke transitie belangrijk om zo veel mogelijk barrières weg te nemen. “Veel wetenschappers willen persoonlijk echt wel diervrij werken, maar worden hierin belemmerd door een systeem waarin FCS nog in 90% van de protocollen staat. Om te veranderen, heb je steun nodig. Toen ik het als onderzoeker belangrijk vond om mijn methodes vorm te geven met oog voor dierenwelzijn en duurzaamheid, kreeg ik daar van mijn begeleiders ruimte voor. Vanuit de functie die ik nu heb, wil ik op mijn beurt anderen helpen om hun onderzoek in te richten met oog voor dierenwelzijn en duurzaamheid.”
Kleine projecten, grote impact
Grote doorbraken beginnen vaak met ‘kleine’ projecten, waarin vooruitstrevende onderzoekers nieuwe ideeën testen. Deze zogenaamde pilotprojecten krijgen echter zelden financiering van grote instellingen, omdat de uitkomsten onzeker zijn. Toch zijn juist deze projecten essentieel om proefdiervrij onderzoek verder te brengen.
Aram de Haas helpt onderzoekers om bestaande diervrije materialen te testen die passen bij hun onderzoek. Met zijn pilotproject legt hij de basis voor een langdurig fonds, waarmee hij meer wetenschappers kan ondersteunen in de overstap naar diervrije alternatieven.
