Monique is zelfstandig ethicus. Voorheen was zij werkzaam bij onder andere de Universiteit Utrecht en het programma Transitie Proefdiervrije Innovatie van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In deze rollen heeft ze waardevol werk verricht voor onderzoek zonder proefdieren en heeft ze geholpen om de situatie voor proefdieren te verbeteren. Ze weet dus door haar jarenlange ervaring als geen ander wat er nodig is om een wereld zonder proefdieren mogelijk te maken.
“Het is een ongelofelijk spannende tijd, als je ziet hoe onze kijk op dieren verandert. Het wij-zij-denken vervaagt. Er zijn miljoenen diersoorten en de mens is daar één van. Hoezo is er dan enerzijds ‘de mens’ en anderzijds ‘het dier’? Je kan helemaal niet spreken over ‘de dieren’.
Nu we dat beseffen, gaan we ook anders kijken naar al die andere dieren, die net als wij willen leven, spelen, liefhebben, zorgen, enzovoort. Elke soort, en zelfs elk individu, heeft eigen behoeften en verlangens. Denk maar aan de verschillende voorkeuren van bijvoorbeeld twee katten of twee honden. Maar één ding weet ik zeker: niemand wil in een kooi gehouden worden om proeven te ondergaan en vervolgens van het leven beroofd te worden. En dat is helaas wel het lot van zo’n half miljoen dieren per jaar in Nederland.”
Monique Janssens, foto door Sid Bansidhar
Verandering op gang brengen
“Alles is er nu nog op ingericht dat we dieren gebruiken om onderzoek te doen naar bijvoorbeeld biologische processen, nieuwe medicijnen of de veiligheid van chemische stoffen. En daar moeten we vanaf. Gelukkig komen er ook steeds meer proefdiervrije methoden, zoals computersimulaties, organoïden, organen-op-een-chip en onderzoek op basis van data uit eerder onderzoek. Er is echter heel veel geld en energie nodig om die methoden verder te brengen, zodat dierproeven zo snel mogelijk niet meer nodig zijn.”
Samen stappen zetten
“Al jaren werk ik intensief samen met de mensen van Proefdiervrij om de transitie naar steeds meer proefdiervrije methoden te stimuleren. Ik heb daarbij gezien hoeveel zij weten te bereiken. Niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. Met hun communicatie, campagnes, bijeenkomsten en stimuleringsprogramma’s weten ze iedereen bij elkaar te brengen om samen stappen te zetten; van beleidsmaker tot wetenschapper, van activist tot politicus.”
In vrede naast elkaar leven
“Ik weet niet hoe de toekomst eruit zal komen te zien. Lukt het ons om een betere wereld te creëren voor andere dieren, waarin we ze respecteren als de levende wezens die ze zijn? Waarin we in vrede naast elkaar kunnen leven, allemaal naar onze eigen aard? Volgens sommigen is het een utopie, maar ik zal ervoor blijven vechten. Figuurlijk dan, samen met organisaties als Proefdiervrij.”
