Transitie Proefdiervrije Innovatie (TPI)

Transitie Proefdiervrije Innovatie (TPI)

Hoe kunnen we onderzoek naar de veiligheid van medicijnen en chemicaliën veiliger maken, zónder dat we daarvoor proefdieren gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden, startte de Nederlandse overheid in 2017 het programma ‘Transitie Proefdiervrije Innovatie’ (TPI). De ambitie van TPI is helder: Nederland moet voorloper worden in de ontwikkeling van proefdiervrije innovaties. Dat sluit naadloos aan bij onze doelen. Daarom zijn wij al sinds het begin van het traject aangesloten bij dit unieke samenwerkingsverband.

Wat TPI precies inhoudt en wat onze rol is in dit programma, lees je hier!

Blijf op de hoogte!

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief en ontvang elke maand het laatste proefdiervrije nieuws.

Wat is TPI?

Transitie Proefdiervrije Innovatie (TPI) is een politiek traject, waarin 10 partners samenwerken aan het proefdiervrij maken van wetenschappelijk onderzoek.

Alles wat binnenin TPI gebeurt, heeft daarom als (in)direct doel het overbodig maken van proefdieren. Dit doen we door proefdiervrije innovatie een duwtje in de rug te geven.
Maar een onderzoek met of zonder proefdieren bestaat niet uit alleen een laboratorium en een wetenschapper. Ook financiers, beleidsmakers, regelgevers, ondernemers en gezondheidsfondsen zijn betrokken bij wetenschappelijk onderzoek.

De focus van TPI ligt daarom heel bewust op de opbouw van proefdiervrije innovatie, en niet de afbouw van dierproeven. Proefdiervrije innovatie zorgt namelijk niet alleen naar minder dierproeven, maar is ook beter voor mens, dier en milieu. Hierdoor is het traject ook interessant voor partijen die niet per se als missie hebben proefdieren overbodig te maken, zoals gezondheidsfondsen. Hun doel is natuurlijk vooral om mensen beter te maken.

Door in te zetten op mensgericht- en op de mens gebaseerde (en dus proefdiervrije) modellen help je mens en dier, dus daar sluiten onze doelen en die van onze partners binnen TPI mooi op elkaar aan.

Alex Garanto

Binnen TPI werken wij samen met maar liefst zes verschillende Ministeries, ZonMw, het RIVM, de Topsector Life Sciences en Health (LSH), NFU en VNU en de Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF). Elke partij vertegenwoordigt een groep: wij nemen het vooral op voor het proefdier, terwijl een andere partij zich vooral richt op de gezondheid van de mens. Zo zorgen we samen voor een betere wereld voor mens én dier. Het traject wordt geleid door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Zo gaat TPI te werk

Eén van de belangrijkste taken van TPI is het opzetten van netwerken. In deze zogenaamde vernieuwingsnetwerken worden er ideeën uitgewerkt rondom een bepaald thema, zoals:

  • Innovatief gezondheidsonderzoek.
  • Regelgeving met betrekking tot de veiligheid van proefdiervrije methoden.
  • Het helpen opzetten van bedrijven die proefdiervrije methoden naar de markt willen brengen.
  • Het begrijpelijker maken van (het belang van) proefdiervrij onderzoek voor publiek.

Hoe is TPI ontstaan?

De oprichting van het traject Transitie Proefdiervrije Innovatie (TPI) is deels te danken aan een advies aan de Tweede Kamer, waarin is beschreven hoe Nederland de transitie naar onderzoek zonder dierproeven mogelijk kan maken.

Wat ons betreft gebeurt dat natuurlijk zo snel mogelijk, maar we moeten niet vergeten dat dierproeven al honderden jaren gedaan worden. Daardoor zijn diermodellen inmiddels vertrouwd: de methode is bekend en we weten in welke context we de resultaten moeten zetten. Bij nieuwe, innovatieve technieken weten we dit nog niet altijd.

Een transitie naar een wereld zonder proefdieren zullen we daarom morgen niet bereiken. Maar de afgelopen jaren ontwikkelt de wetenschap zich razendsnel. Zodra de proefdiervrije modellen, die nu ontwikkeld worden, gebruiksklaar zijn, zullen ze een enorme verandering teweegbrengen.

Lab microscoop

Onze rol binnen TPI

Wij zijn al sinds de start van het traject aangesloten bij TPI. Door onze positie binnen het traject, kunnen wij meebeslissen over de strategische keuzes die gemaakt worden en werken we mee aan de onderzoeksvragen die behandeld worden.

Daarnaast zetten wij binnen TPI ons grote netwerk aan wetenschappers in. Zo kunnen we onderzoekers met relevante organisaties koppelen en zo proefdiervrije innovatie versnellen. Als laatst nemen wij de positie van ‘waakhond’ in: we zorgen ervoor dat het werk binnenin TPI niet afwijkt van het doel: namelijk dierproeven overbodig maken.

Binnen TPI zijn wij eigenlijk een vreemde eend in de bijt. Wij zijn namelijk de enige dierenwelzijnsorganisatie in het traject. Dit komt door het grote vertrouwen tussen ons en onze partners. Daar zijn we best trots op!

Hond pootjes in handen lab

Dit heeft TPI al bereikt

Onze samenwerking met alle bovenstaande genoemde partijen heeft een groot en positief effect. Dat zien we als we kijken naar de activiteiten die onder de paraplu van TPI zijn gestart. Een aantal voorbeelden zijn:

De Helpathon is een tweedaagse brainstormsessie, waarbij mensen van verschillende wetenschappelijke én niet-wetenschappelijke achtergronden aanwezig zijn. Tijdens de brainstormsessies staat een onderzoeksvraag van één van de deelnemers centraal. Samen wordt er naar een mogelijke, proefdiervrije aanpak voor deze onderzoeksvraag gekeken.

Een Helpathon duurt 2 dagen en is informeel van opzet. Door de brede samenstelling van deelnemers en de focus op een concreet onderwerp, zien we dat er vaak nieuwe wegen verkend worden. Ook deelt men kennis die normaal gesproken niet aan bod zou komen.

Check hier de Helpathon website voor meer informatie.

De onderzoeken en onderzoeksvragen binnen TPI kunnen ingewikkeld zijn. Daarom is TPI een videoplatform voor wetenschappers gestart. Zij kunnen via dit platform vragen stellen over onderzoek of steun vragen.

Binnen het onderzoeksprogramma Humane Meetmodellen wordt gewerkt aan effectiever gezondheidsonderzoek voor de mens, dat minder afhankelijk is van proefdieronderzoek. Projecten binnen het programma zijn onder andere gebaseerd op organoids, organen-op-een-chip en computersimulaties. Samen met de Samenwerkende Gezondheidsfondsen, Topsector Life Science & Health, NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen en ZonMw co-financierden wij de projecten.

Mark Monsma, directeur van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen: “Tot op heden is het proefdiermodel nog vaak de standaard binnen gezondheidsonderzoek en in sommige gevallen zelfs wettelijk verplicht. Ondanks de beweging naar andere modellen, die veel beter aansluiten bij de mens dan proefdiermodellen, blijft grootschalige toepassing hiervan nog achter. Vaak door het ontbreken van passende alternatieven. Daar gaan we nu verandering in brengen door publiek-private samenwerkingen te stimuleren voor de ontwikkeling van humane meetmodellen. Zo kunnen we op termijn ziekten steeds beter voorkomen of sneller genezen, waardoor meer mensen langer gezond leven. Dát is onze missie.”

Bekijk hier welke projecten wij binnen Humane Meetmodellen co-financieren.

Het project VitalTissue heeft tot doel het opzetten van een netwerk van ziekenhuizen en onderzoekers, die ervoor zorgt dat overblijvend weefsel na een operatie niet wordt weggegooid, maar beschikbaar komt voor onderzoek. Dit kan duizenden proefdieren per jaar schelen – en het maakt nieuwe onderzoeksmethoden mogelijk. Ook dit project is mogelijk gemaakt door de samenwerkingen tussen organisaties binnen TPI.

Lees hier meer over VitalTissue.

Jonge onderzoekers hebben de kans om hun carrières proefdiervrij te beginnen en zo hét verschil te maken voor de transitie naar een proefdiervrije wereld.

Begin 2022 richtte TPI daarom een groep op voor jonge professionals, PhD’s en studenten, genaamd Young TPI. Door deze jonge professionals samen te brengen, streeft Young TPI naar het creëren van een netwerk waarin zij hun ervaringen kunnen delen, elkaar kunnen steunen en hun vernieuwende ideeën over de transitie kunnen promoten.

Lees hier meer over Young TPI.

“Vernieuwing en innovatie gaan zelden vanzelf. Ze worden aangevoerd door een bijzondere groep mensen met een visie: mensen die hun nek uitsteken en de gedrevenheid hebben om voor de troepen uit te lopen. Door verschillende partijen bij elkaar te zetten en de gemeenschappelijke deler onder hen te zoeken, komen we tot samenwerkingen die 10 jaar geleden misschien ondenkbaar waren. Nu werken we samen aan één doel: het ontwikkelen van beter onderzoek zónder dierproeven. ”

Debby Weijers, directeur Proefdiervrij
Dr. Twan de Vries