Welkom bij Drijfveren. Hier vertellen onderzoekers mensen wat hen motiveert om te werken aan een proefdiervrije toekomst. Dit keer is het woord aan neurowetenschapper Antonio Luchicchi. Door gebruik te maken van menselijk materiaal, doet Antonio bij het MS Centrum Amsterdam proefdiervrij onderzoek naar multiple sclerose (MS).
Foto’s door Michiel Stock voor het Nationaal MS Fonds
In Nederland leven er meer dan 25.000 mensen met MS. Onderzoek is hard nodig, maar wordt nog al te vaak gedaan op muizen en ratten. “In deze dieren moeten we MS kunstmatig veroorzaken, maar in mensen ontstaat het uit zichzelf.” legt Antonio uit. “En juist dat willen we onderzoeken: hoe ontstaat MS? Dat is voor ons de belangrijkste reden om proefdiervrij onderzoek te doen.”
Van kliniek naar het lab
Antonio begon zijn carrière als klinisch psycholoog. “Maar voor mijn gevoel had ik tijdens mijn opleiding te weinig geleerd over de werking van het menselijk brein. Daarom besloot ik een stage neurowetenschap te lopen bij een laboratorium.”
Tijdens deze stage ontdekte Antonio hoe leuk hij neurowetenschappen vond. Het werken in een laboratorium paste veel beter bij hem dan het werken in een kliniek. “Ik besloot een PhD in neurowetenschappen te halen. Helaas waren de alternatieven voor dierproeven begin jaren ‘10 schaars, waardoor ik dus eigenlijk wel met proefdieren moest werken om te promoveren.”
Onderzoek op echte hersenen
Gelukkig kwam daar snel verandering in. Na het behalen van zijn PhD kwam Antonio in aanraking met prof. dr. Jeroen Geurts. Jeroen wilde een studie starten naar de oorzaken van multiple sclerose (MS) en Antonio aarzelde geen moment om zich bij hem aan te sluiten.
Zo gezegd, zo gedaan. Inmiddels werkt Antonio als assistent-professor bij het Amsterdam UMC en doet hij onderzoek naar MS op menselijk materiaal. “Als een donor overlijdt, wordt het brein gedoneerd aan de wetenschap via een programma van de Nederlandse Hersenbank.” legt Antonio uit. “Zo kunnen we onderzoek doen op materiaal van echte mensen die tijdens hun leven MS hebben gehad. En dat is voor een aandoening zoals MS, waar geen vormen van in dieren natuurlijk voorkomen, zeker relevanter dan experimenten op dieren.”
Antonio Luchicchi door Michiel Stock voor het Nationaal MS Fonds
Rol van het immuunsysteem
MS werd altijd gezien als een auto-immuunziekte, maar als het aan Antonio ligt, zou hier weleens verandering in kunnen komen. “Recent werd ontdekt dat de hersenen van MS-patiënten meer microscopische veranderingen in de myeline vertoonden dan de hersenen van patiënten met andere hersenaandoeningen.” vertelt Antonio. “We onderzoeken nu of het verlies van myeline door een afwijkend proces in het brein wordt veroorzaakt. Als dit zo is, dan zou het immuunsysteem niet een primaire, maar een secundaire rol spelen bij het ontstaan van MS.”
In de nieuwe fase van het onderzoek, dat door ons deels gefinancierd is, onderzoeken Antonio en zijn team nu hoe myeline blaren precies ontstaan. “Dat doen we door verschillende stoffen toe te voegen aan het hersenmodel. Als we eenmaal weten hoe myeline blaren ontstaan, kunnen we manieren ontwikkelen om het te voorkomen en misschien om het uiteindelijk zelfs te repareren.”
*Myeline is een witte, vetachtige stof die de uitlopers van zenuwcellen bedenkt. Deze uitlopers zijn verantwoordelijk voor het doorgeven van signalen tussen zenuwcellen, maar door de blaren raakt er myeline verloren.
Proefdiervrij onderzoek moet je durven
Dierproeven worden al duizenden jaren gedaan. Daarom is het vaak veiliger voor een wetenschapper om onderzoek met een proefdier te doen: omdat de diermodellen al bekend zijn, krijgen wetenschappers sneller goedkeuring en financiering voor hun onderzoek als ze met proefdieren werken.
“Maar proefdieren worden gefokt en zijn daardoor genetisch hetzelfde, terwijl ieder mens juist weer anders is.” vertelt Antonio. “Resultaten van proefdieronderzoeken – hoe relevant ze in het verleden ook geweest zijn – zijn daarom toch minder informatief voor het bestuderen van aandoeningen die niet van nature in dieren voorkomen, zoals MS”
De toekomst ligt dus in proefdiervrij onderzoek. “Niet alleen voor ethische redenen, maar ook voor wetenschappelijke redenen. Dat kost wel meer tijd en geld. Om proefdiervrij onderzoek te doen, moet je dus echt durven.”
Word lid van onze LinkedIn groep
De Animal Free Gallery is jouw platform om successen te delen, kennis uit te wisselen, en te netwerken met gelijkgestemde professionals en wetenschappers. Samen kunnen we stappen zetten naar innovaties zonder dierproeven. Doe mee en vier met ons elke ontwikkeling richting ethisch en innovatief onderzoek!
