Welkom bij Drijfveren. Hier vertellen onderzoekers wat hen motiveert om te werken aan een proefdiervrije toekomst. Dit keer is het woord aan Dr. Amée Buziau. Zij werkt bij Maastricht University aan de ontwikkeling van een proefdiervrij model dat de relatie tussen fructose en leververvetting moet nabootsen. Makkelijker gezegd dan gedaan, want: “Bij mensen is het echt lastig om dit te bestuderen.”
Wat is fructose en hoe veroorzaakt het leververvetting?
Fructose is een suiker die tegenwoordig veel voorkomt in bewerkte voeding en door de lever wordt omgezet in vet. Overmatige inname kan leiden tot leververvetting: het vet hoopt zich op in de levercellen, wat ontstekingen veroorzaakt en het risico op aandoeningen zoals diabetes en hepatitis verhoogt.
Leververvetting is de meest voorkomende leveraandoening in de westerse wereld en kan uiteindelijk leiden tot leverontsteking, -fibrose, -cirrose, of diabetes, dus is het belangrijk dat er goed onderzoek naar wordt gedaan. Traditioneel gebeurt dit met muizen, maar Amée slaat een andere weg in.
Gaandeweg het lab in
Als je Amée’s achtergrond kent, zal haar carrière je verrassen: ze begon namelijk in de diëtetiek. “Ik heb altijd een grote interesse gehad in voeding. Toen ik tijdens mijn studie Voeding- en Dieetkunde stage liep bij een onderzoeksinstituut in Auckland, realiseerde ik me pas hoe leuk ik dat vond. Dus besloot ik een Master te doen als voorbereiding op een wetenschappelijke carrière.”
In 2018 begon Amée haar PhD-onderzoek naar fructose in relatie tot leververvetting. “Ik wist dat ik met dieren zou moeten werken. Dat vond ik niet fijn, maar het hoorde er nou eenmaal bij. Het moet gezegd worden dat we ook succesvolle resultaten hebben behaald met deze dierproeven, maar toch hield ik er een naar gevoel aan over.”
Op zoek naar alternatieven
Omdat Amée de ambitie heeft om zo min mogelijk dierproeven te doen, besloot ze met haar begeleider te zoeken naar alternatieve modellen die proefdieren in haar onderzoek konden vervangen. Maar dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan: “Op celniveau zijn er niet veel geschikte modellen om fructose te bestuderen. En bij mensen is het extra lastig, want dan heb je eigenlijk een leverbiopt nodig. Maar het afnemen van een leverbiopt is erg ingrijpend en niet zonder risico en ethisch gezien dus niet toegestaan.”
Uiteindelijk kwam Amée in contact met een groep experts uit Leuven. “Zij gebruiken stamcellen uit huidbiopten om levercellen te kweken. We dachten: misschien is dit een goed model voor mijn onderzoek!”
Afhankelijk van financiering
Maar om naar Leuven te gaan, had Amée externe financiering nodig. “Onderzoek wordt vaak bemoeilijkt door subsidies. In de wetenschap ben je echt afhankelijk van financiering voor je onderzoek. Ik moest daarom op zoek naar financiering, en die kreeg ik van Proefdiervrij! Dankzij jullie financiering kon ik naar Leuven en kon ik experimenteren op levercellen die gekweekt waren uit stamcellen.”
Het model bleek nog niet optimaal te werken, maar Amée blijft optimistisch. “Dankzij jullie financiering heb ik nu de techniek in de vingers, wat weer heeft bijgedragen aan het ontvangen van een driejarige financiering van het Diabetes Fonds. Zo kan ik mijn werk voortzetten. We gaan nu het model optimaliseren in de hoop een geschikt levermodel te ontwikkelen voor het bestuderen van fructose, met als doel: geen proefdieren meer in dit onderzoek én betere resultaten voor mensen!”
Zoek jij ook financiering?
Pilotprojecten zoals die van Amée zijn cruciaal voor proefdiervrij onderzoek. Ze bieden onderzoekers de kans om snel en laagdrempelig nieuwe, diervrije methoden te testen. Vaak ontbreken budget en snelheid, maar met onze kleine financieringen kunnen onderzoekers direct aan de slag en resultaten boeken. Zo maken we samen de weg vrij voor volledig proefdiervrije wetenschap. Mede dankzij onze pilotprojecten komen veelbelovende ideeën tot leven en versnellen we de overgang naar een proefdiervrije toekomst.
Ben jij onderzoeker en zoek je financiering voor je pilot? Neem contact met ons op en stuur een mail naar Anne, onze adviseur wetenschap en innovatie.