Minister laat apenproeven doorgaan: waarom dat een gemiste kans is

Waarom worden er nog proeven op apen gedaan?

Apen worden vooral gebruikt in onderzoek naar ziektes als HIV, malaria en tuberculose. Volgens de minister zijn deze dierproeven “essentieel” voor belangrijke medische doorbraken. Maar dat idee verdient een kritische blik. Want: hoe goed werkt het eigenlijk, onderzoek op apen?

Het BPRC: het grootste apencentrum van Europa

Deze beslissing draait om het Biomedical Primate Research Centre (BPRC) in Rijswijk. Dit is het grootste apentestcentrum van Europa, waar ongeveer duizend apen – zoals resusapen en java-apen – worden gehouden voor wetenschappelijk onderzoek.

Bij het BPRC worden apen ingezet bij studies naar onder andere hiv, tuberculose en malaria. Ondanks dat er breed politiek draagvlak is voor afbouw van dit soort dierproeven, mogen ze de komende vijf jaar dus doorgaan. Dat terwijl het BPRC eerder een reductieplan presenteerde dat wij al weinig ambitieus vonden.

De minister noemt het “niet verantwoord” om het aantal apen te verminderen, vanwege inteelt in de fokkolonie en gebrek aan alternatieven.

Apen zijn geen mensen – en dus geen perfect model

Hoewel apen genetisch op mensen lijken, zijn er belangrijke verschillen. Die maken dat resultaten uit apenonderzoek vaak niet goed te vertalen zijn naar mensen.
Een paar voorbeelden:

• HIV: apen krijgen van zichzelf geen hiv en ontwikkelen nooit aids. Toch worden ze al jaren ingezet voor hiv-onderzoek – zonder dat dit tot een succesvol vaccin heeft geleid.
• Malaria: ondanks tientallen jaren aan dierproeven is er nog steeds geen effectief vaccin tegen malaria.
• Covid-19: juist in dit onderzoek werd veel gebruikgemaakt van proefdiervrije modellen, zoals menselijk weefsel en organ-on-chip. Die aanpak bleek snel, betrouwbaar en mensgericht.

Daarnaast blijkt uit breder onderzoek dat diermodellen (waaronder muizen, ratten en apen) vaak slecht voorspellen wat er bij mensen gebeurt. Meer dan 90% van de medicijnen die in dieren veilig leken, falen alsnog in klinische studies met mensen.

We houden vast aan een aanpak die niet meer van deze tijd is

Er worden nog steeds apen gebruikt in onderzoek omdat het al jaren zo gaat. Maar dat is precies het probleem: we blijven vertrouwen op een verouderd systeem, terwijl de wetenschap allang nieuwe richtingen opgaat.
Er zijn namelijk wel zeker alternatieven, en daarbij zijn deze ook constant en volop in ontwikkeling. Die verdienen nu alle aandacht. Denk aan:

• organ-on-chip technologie
• onderzoek met menselijk weefsel
• slimme computermodellen op basis van menselijke data

Deze proefdiervrije innovaties zijn niet alleen ethischer, ze zijn vaak ook veel beter afgestemd op het menselijk lichaam. En toch krijgen ze nog lang niet de ruimte of financiering die ze verdienen.
Het is tijd om door te pakken. Niet blijven hangen in wat we kennen, maar durven kiezen voor vooruitgang.

Wat wij doen

Bij Proefdiervrij werken we dagelijks aan een toekomst zonder dierproeven. We brengen wetenschap, overheid, bedrijven en publiek samen om de omslag te versnellen. Daarbij leggen we de nadruk op oplossingen: innovatieve methoden die werken voor mens én dier.

Meer weten?

De overheid speelt hierin een hele belangrijke rol. Daarom roepen wij beleidsmakers op om nu te kiezen voor regie en visie. Wat wij precies van de politiek vragen, lees je op onze campagnepagina: Overheid, zorg voor proefdiervrij onderzoek

Bron: RTL Nieuws: Minister wil doorgaan met dierproeven op apen, Kamer ‘zwaar teleurgesteld’.