‘Zonder proefdieren geen coronavaccin’ dit kopte een opiniestuk in de Volkrant twee weken geleden. Een transitie naar proefdiervrij onderzoek is daarom onwenselijk en zelfs onmogelijk. Dit vinden wij een achterhaalde gedachtegang. Debby Weijers, directeur Proefdiervrij, en Saskia Aan, adviseur Wetenschap & Innovatie, zijn erg teleurgesteld in de negatieve ondertoon van het bericht en pleiten voor een open mindset als het gaat om proefdiervrije innovatie.
Dit bericht is een reactie op dit artikel in de Volkskrant. We hebben de Volkskrant, maar ook andere media benaderd. Helaas heeft dit niet tot een publicatie geleid. Gelukkig werd er een week na publicatie een positiever stuk van Henk Smid (Nationaal Comité advies dierproevenbeleid) en Jeroen Geurts (ZonMw) gepubliceerd, waarin zij pleiten voor het behoud van nuance in de discussie over dierproeven.
Er is in de wetenschappelijke literatuur in toenemende mate aandacht voor de slechte herhaalbaarheid van dierproeven en de moeilijke vertaalbaarheid van dierproeven naar de mens. Deze zaken zouden niet onbesproken mogen blijven in een genuanceerd debat en gelden vanwege dezelfde nuance natuurlijk ook als aandachtspunten bij dierproefvrije methoden.
– Quote uit Volkskrant-artikel: Discussie over dierproeven is nodig, maar behoud wel de nuance
Negen op de tien op diergeteste medicijnen werken niet voor de mens
Ja, proefdieren hebben bijgedragen aan het ontwikkelen van het coronavaccin. Wij stellen dan ook niet dat proefdieren nooit iets hebben opgeleverd. Maar voor elk succes, zijn er ook mislukkingen. Negen op de tien medicijnen die bij dieren lijken te werken, vallen uiteindelijk af als ze naar de mens gaan [1]. De meeste omdat ze toch niet werken bij mensen of omdat ze niet veilig voor mensen zijn. Dit gegeven, samen met de ethische dilemma’s die dierproeven met zich meebrengen, laat zien dat dierproeven verre van het perfecte onderzoekmodel zijn.
Samen inzetten op mensgerichte, proefdiervrije innovatie
Daarom is het nu tijd om samen volop in te zetten op proefdiervrije modellen, gebaseerd op de mens. Dat wil helaas niet zeggen dat we direct dierproeven kunnen afschaffen, want alhoewel technieken als organoids en organen-op-een-chip veelbelovend zijn, hebben ze nog hun limieten. Er moet nog een hoop tijd en geld worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van modellen die dierproeven overbodig kunnen maken en de wetenschap beter.
In Nederland werken we hieraan binnen het programma “Transitie Proefdiervrij Innovatie (TPI)”, waarbij proefdiervrije, mensgerichte, innovatie gestimuleerd wordt zonder dat daarbij het aantal dierproeven geforceerd wordt afgebouwd[2]. Er wordt gewerkt aan een beter wetenschappelijk systeem, waarbij een dierproef pas vervangen wordt op het moment dat het proefdiervrije model minimaal zo goed blijkt te zijn.
Proefdieren zijn het heden, maar hebben niet de toekomst
De weerstand, want zo voelt het wel, die geuit wordt tegen deze transitie is voor ons daarom moeilijk te begrijpen. Omdat dierproeven ooit resultaten hebben geleverd, betekent dat niet dat we er ten koste van alles aan vast moet worden gehouden. En dat we ons niet moeten openstellen voor nieuwe ontwikkelingen, ook al veranderen die misschien de huidige status quo.
Het wordt tijd dat proefdiervrije innovatie niet langer als een bedreiging wordt gezien, maar als kans voor de toekomst.
Bronnen:
- Sciences, National Center for Advancing Translational. About New Therapeutic Uses. [Online] [Citaat van: ] https://ncats.nih.gov/ntu/about.
- https://www.transitieproefdiervrijeinnovatie.nl/
