Welkom bij Drijfveren. Hier vertellen onderzoekers wat hen motiveert om te werken aan een proefdiervrije toekomst. Dit keer is het woord aan dr. Marc Teunis, die AI (kunstmatige intelligentie) inzet om proefdieren te vervangen vanuit zijn functie als Associate Lector ‘Data Science in Life Sciences & Chemistry’ bij de Hogeschool Utrecht. “Onderzoek naar de schadelijke effecten van stoffen zou in een jaar of tien proefdiervrij kunnen zijn.”
Van huis uit is Marc bioloog. Inmiddels werkt hij alweer twintig jaar bij de Hogeschool Utrecht. Toen hij zichzelf jaren geleden leerde programmeren, ging er een wereld voor hem open. Hij kon zelf digitale oplossingen gaan bouwen voor uitdagingen waar onderzoekers tegenaan lopen, waaronder het ontwikkelen van proefdiervrije onderzoeksmethoden: “Proefdieronderzoek is niet fijn voor proefdieren. Onderzoek dat op een andere manier kan, moeten we dus op een andere manier doen.”
Het testen van stoffen voor onze gezondheid
Marc brengt AI en toxicologie samen. Dit doet hij vanuit de Data Science Group, onderdeel van het lectoraat Innovative Testing for Life Sciences & Chemistry.
Samen met zijn collega’s werkt Marc mee aan een groot internationaal project van wetenschappers die gespecialiseerd zijn in het testen van de veiligheid van stoffen met behulp van kunstmatige intelligentie. “Voordat een stof op de markt komt, moet je aantonen dat een stof geen gevaar vormt voor de volksgezondheid. Nu worden daar vaak proefdieren voor gebruikt. Wij ontwikkelen een AI-tool die voorspelt of medicijnen of andere stoffen schadelijk zijn voor mensen.”
AI als onderzoeksassistent
Goed nieuws voor proefdieren dus, maar hoe weet een computer of een stof schadelijk is? Marc: “Je kijkt hoe een stof samengesteld is en drukt die structuur uit in een cijferreeks. Die kun je invoeren in de computer. Stoffen die wat betreft structuur op elkaar lijken, hebben mogelijk ook vergelijkbare effecten. Voor een mens is het tegenwoordig niet meer mogelijk om alle onderzoeksgegevens die wetenschappers wereldwijd verzamelen door te spitten. AI kan in korte tijd veel grotere datasets doorzoeken en met elkaar vergelijken.”
Op elk moment, alle informatie
Op ieder moment toegang hebben tot de meest actuele kennis, dát is volgens Marc de toekomst van AI. De tool gaat onderzoekers dan ook niet vervangen, maar krijgt eerder een adviesfunctie. “De tool geeft aan welke effecten een stof mogelijk zou kunnen hebben én wat de meest effectieve testmodellen zijn om zelf aanvullend onderzoek te doen. Op dit moment kunnen we in de toxicologie nog niet volledig toe met proefdiervrije modellen zoals organen op chips en gekweekte mini-organen, maar ik denk dat we in de komende tien jaar een heel eind kunnen komen. Dat is niet alleen vanuit ethisch oogpunt wenselijk, maar zeker ook vanuit een wetenschappelijk oogpunt: dieren reageren ook heel anders op stoffen dan mensen.”
Internationaal netwerk van proefdiervrije pioniers
Het samenwerken met specialisten van over de hele wereld vindt Marc ontzettend leuk. “Het werkveld ontwikkelt zich razendsnel en iedereen is heel erg gepassioneerd. Mijn collega’s en ik zijn ook altijd op zoek naar manieren om onze studenten iets te kunnen leren over AI en toxicologie. Dat we hen kunnen meenemen in zo’n internationaal netwerk waarin écht proefdiervrij gepionierd wordt, is natuurlijk fantastisch.”
Marc inspireert ons, maar wat nog belangrijker is: hij inspireert anderen, waaronder zijn studenten. Hij laat deze jonge onderzoekers zien wat AI kan betekenen voor proefdiervrij onderzoek. Bedankt Marc voor je motivatie en inzet! Samen brengen we die proefdiervrije wetenschap steeds een stapje dichterbij.
Word lid van onze LinkedIn groep
De Animal Free Gallery is jouw platform om successen te delen, kennis uit te wisselen, en te netwerken met gelijkgestemde professionals en wetenschappers. Samen kunnen we stappen zetten naar innovaties zonder dierproeven. Doe mee en vier met ons elke ontwikkeling richting ethisch en innovatief onderzoek!
