De wereld is hard op zoek naar een oplossing voor het tekort aan menselijke donororganen. Zo werd er eind vorig jaar in Amerika een nier van een varken getransplanteerd naar een mens en begin dit jaar ontving een Amerikaanse hartpatiënt een hart van een varken. In Nederland mag dit gelukkig nog niet, al kan daar wel verandering in komen. Wij, en ruim 4.200 andere mensen, maken ons zorgen over de dieren die hiervoor zouden moeten gaan lijden en vinden dat nu juist de tijd is om op zoek te gaan naar diervrije, mensgerichte oplossingen.
Zou onderzoek naar regeneratie (opnieuw aangroeien of opnieuw vormen) van menselijke organen de oplossing kunnen zijn?
Wat is regeneratie?
Als hagedissen hun staart of pootje verliezen, dan groeit die vanzelf weer aan. Dit noemen we regeneratie. Dit betekent dat organen zichzelf kunnen herstellen na beschadiging. Maar als onze organen beschadigd zijn, dan groeien ze niet meer aan… Of kan dit toch wel?
Zo is regeneratieve geneeskunde gericht op het ontwikkelen van nieuwe behandelingen om beschadigd weefsel in het lichaam te herstellen. Een beschadigd orgaan geeft aan het lichaam signalen af om dit orgaan te repareren. Zodra we deze signalen begrijpen, kunnen we deze gebruiken om het lichaam te stimuleren om organen te regenereren. Zo kunnen ziektes voorkomen én genezen worden.
“Bij donorpatiënten die gezond zijn kan de lever in 30 dagen de helft van zijn grootte regenereren.”
Orgaanreparatie in plaats van orgaandonatie
Sommige van onze organen kunnen zichzelf regenereren, ofwel repareren, zoals bijvoorbeeld de lever. Als je bijvoorbeeld een deel van je lever doneert, dan groeit je lever weer aan. Bij patiënten die verder gezond zijn kan de lever in 30 dagen de helft van zijn grootte regenereren. Maar ook andere lichaamsdelen kunnen zichzelf repareren. Maar ook als je een bot breekt dan repareert je lichaam deze breuk weer.
Bas van Balkom -assistent professor UMC Utrecht- onderzoekt de signalen die een beschadigd orgaan, zoals de nier aan het lichaam geeft om dit orgaan te repareren. Hij wil deze signalen begrijpen en gebruiken om het lichaam te stimuleren om organen te regenereren. Met deze kennis kunnen er weer manieren gevonden worden om ook andere organen aan te zetten zichzelf te repareren, en op die manier zijn er dus minder orgaandonaties nodig.
Menselijke mini-orgaantjes nabootsen
Daarnaast werken onder andere Bas en zijn team ook al een tijd aan het ontwikkelen van kleine stukjes menselijk weefsel en organen, organoids. Hiervoor worden echte menselijke cellen gebruikt. Met organoids kunnen zij meer te weten komen over de schade die bepaalde ziekten veroorzaken in organen. En daarbij natuurlijk ook hoe deze schade gerepareerd of voorkomen kan worden. Zo zijn zij bezig met het ontwikkelen van een nier-op-een-chip: een systeem waarin kweekvloeistof via kleine kanaaltjes langs en door gekweekte menselijke cellen stroomt.
Zouden onderzoekers deze mini-orgaantjes verder kunnen ontwikkelen om hier donororganen van te maken? Dit vroegen wij aan onderzoeker Bas van Balkom tijdens de tweede editie van Proefdiervrij de Podcast. Bas licht in onze podcast toe dat het op dit moment nog wel ingewikkeld is om een volwaardig orgaan in het laboratorium te kweken. Maar onderzoekers zijn goed op weg!
Luister nu naar Proefdiervrij de Podcast #2 over donordieren
In deze aflevering nemen we je mee in het onderwerp donordieren. Samen met onze gast Bas van Balkom (onderzoeker aan het Utrecht UMC) bespreken we het wereldwijde tekort aan donororganen en de manier waarop wetenschappers het nu willen oplossen – met de organen van dieren. Luister jij mee?
Innovatieve, diervrije oplossingen donortekort
Regeneratieve geneeskunde en organoids zijn twee potentierijke voorbeelden van slimme onderzoeksmethoden om het tekort aan donororganen op te lossen, zonder hierbij proef- of donordieren te gebruiken! Door de manier van denken van voorlopers (als Bas en zijn team) komen we weer een stap dichterbij een wetenschap waarin mensgericht, proefdiervrij onderzoek de norm is.
Ook financiering nodig?
Door proefdiervrij, mensgericht onderzoek te financieren, maken we een proefdiervrije wereld mogelijk. Inmiddels hebben we al meer dan 76 prachtige projecten gefinancierd met meer dan €7,6 miljoen! Naast financiering, bieden we ook advies en verbinden we wetenschappers met elkaar.
“Onderzoek naar diabetes wordt veel gedaan op proefdieren, maar ik heb me hier nooit comfortabel bij gevoeld. Gelukkig kan ik, mede dankzij jullie, diabetische nierschade zónder proefdieren onderzoeken.”
dr. Bas van Balkom
