Onze huisdieren worden, net als wij, steeds ouder. Fijn, want dat betekent dat we langer van onze maatjes mogen genieten. Helaas betekent dit dat onze huisdieren ook steeds vaker te maken krijgen met allerlei ouderdomskwaaltjes.
Zo kunnen veel dieren, net als mensen, lijden aan de meest voorkomende vorm van reuma: artrose. In gewrichtsonderzoek worden daarom proefdieren ingezet. Maar een dier is geen mens, en artrose bij dieren is niet hetzelfde als artrose bij mensen.
Wat is artrose?
Artrose is ook wel een ander woord voor de slijtage van gewrichten. Bij artrose breekt het kraakbeen sneller af dan dat er nieuw kraakbeen kan ontstaan. Dit zorgt voor een pijnlijke wrijving die het gebruiken van het gewricht (bij bijvoorbeeld lopen en opstaan) moeilijk maakt.
Er zijn verschillende aanleidingen die artrose kunnen veroorzaken:
- Overbelasting, bij bijvoorbeeld overgewicht
- Beschadiging, door bijvoorbeeld een botbreuk of een infectie
- Slijtage, door ouderdom
- Erfelijkheid kan ook een rol spelen
Inmiddels bestaan er medicijnen waarmee de klachten van artrose vertraagd of verzacht kunnen worden, maar helaas bestaat er (ondanks jarenlang proefdierenonderzoek!) nog geen medicijn dat artrose voorgoed geneest of voorkomt.
Welke dieren kunnen lijden aan artrose?
Zodra een dier gewicht rust op zijn gewrichten, heeft dit dier kans om artrose op te lopen. Artrose komt daarom dus ook voor bij veel verschillende dieren, zoals vogels, vissen en bijna alle zoogdieren. Bij dieren die altijd of vaak ondersteboven hangen, zoals vleermuizen en luiaards, komt artrose (bijna) niet voor.
Bekende huisdieren die kunnen lijden aan artrose zijn:
- Honden: Een hond met artrose zal moeite hebben met opstaan, lopen, spelen en springen. Artrose bij honden heeft niet altijd te maken met ouderdom: uit onderzoek blijkt dat 20% van de honden ouder dan 1 jaar lijden aan artrose.
- Katten: Gewrichtsziekten komen veel voor bij katten: ongeveer één op de drie katten heeft last van een gewrichtsaandoening. Van alle katten ouder dan 14 jaar, lijdt zelfs ruim 80% aan een gewrichtsziekte. Een kat met artrose is vaak moeilijk te herkennen, want in tegenstelling tot een mens of hond, zal een kat dankzij zijn lenigheid niet snel mank lopen.
- Konijnen: Een konijn met artrose zal moeite hebben met huppelen en zal duidelijk ongemak hebben bij het bewegen. Vaak kan een konijn met artrose zich ook niet meer goed wassen, en zullen ze minder zin hebben in eten.
- Paarden: De meest voorkomende plaatsen van artrose bij een paard zijn de benen, de hals en de rug, maar wist je dat artrose bij paarden ook in het kaakgewricht kan plaatsvinden? Dit leidt ertoe dat een paard minder makkelijk kan kauwen.
Gewrichtsonderzoek wordt op proefdieren gedaan
Net als bij mensen, kan artrose bij dieren in alle gewrichten voorkomen. Omdat er gelijkenissen zijn, lijkt het dus alsof artrose bij dieren en mensen hetzelfde is. In gewrichtsonderzoek worden daarom jaarlijks ook talloze proefdieren gebruikt.
In deze pijnlijke dierproeven worden de gewrichten van verschillende dieren opzettelijk kapot gemaakt, zodat er vervolgens medicijnen op hen getest kunnen worden.
Maar artrose bij dieren is allesbehalve hetzelfde als artrose bij mensen. Het gewricht van een dier verschilt namelijk van dat van een mens. Zo is het kraakbeen van een muis bijvoorbeeld minstens 70 keer dunner dan het kraakbeen van een mens, en is het kraakbeen van een hond minder dan de helft dunner dan bij mensen.
Het kan anders: Proefdiervrij
Ondanks jarenlang artrose onderzoek op proefdieren is er nog steeds geen medicijn ontwikkeld dat de ziekte kan voorkomen of genezen.
Prof. dr. Marcel Karperien en dr. Liliane Moreira Teixeira pakken het daarom anders aan. Zij werken aan een ‘gewricht-op-een-chip’: een innovatief model dat de werking van een menselijk gewricht nabootst. De chip werkt met menselijke cellen en weefsels, wat veel effectiever en logischer is dan een proefdier!
