Dit is VitalTissue

VitalTissue is een netwerk tussen onderzoeksinstellingen en ziekenhuizen. Dit netwerk maakt het mogelijk dat een patiënt voor zijn/haar operatie ervoor kan kiezen om toestemming te geven voor weefseldonatie. Het restweefsel wordt dan na de operatie getransporteerd naar een onderzoeksinstelling, waar het door onderzoekers gebruikt kan worden in onder andere onderzoek naar medicijnen.

Wat is vitaal weefsel?

Vitaal weefsel betekent ook wel levend weefsel. Bij VitalTissue is het niet de bedoeling om het weefsel in te vriezen voor later gebruik, maar om het levend over te dragen. Hierdoor vinden er nog lichaamsprocessen plaats in het weefsel, zoals het wel of niet doorlaten, transporteren, omzetten of aanmaken van stoffen. Onderzoekers kunnen dan onderzoek doen naar bijvoorbeeld stofwisseling, iets wat niet mogelijk zou zijn bij ingevroren weefsel.

Het meeste restweefsel is afkomstig uit operaties zoals:

• Het verwijderen van een tumor of ander ziek weefsel
• Het verwijderen van de baarmoeder
• Een buikwandcorrectie
• Een blindedarmoperatie

Technisch gezien kan al het weefsel dat overblijft (van elk soort operatie) gebruikt worden, maar het meest voorkomende restweefsel komt op dit moment van de menselijke huid, darm, lever en longen.

Kunnen onderzoekers al met levend, menselijk weefsel onderzoek doen?

Zeker weten! Dat bewijst professor Peter Olinga van de Universiteit Groningen. Door gebruik te maken van vitaal weefsel, kan hij werken aan de ontwikkeling van een lever-op-een-chip.

Dit is mogelijk omdat de onderzoeksinstelling waarbij hij werkt, tot dezelfde organisatie behoort als het academische ziekenhuis waar restweefsel gedoneerd kan worden. Het onderzoekslab staat, bij wijze van spreken, recht naast de operatiekamer.

Prof. Peter Olinga: “Problemen doen zich vooral voor bij onderzoeksorganisaties die niet gekoppeld zijn aan een academisch ziekenhuis. Denk bijvoorbeeld aan TNO of de Hogeschool Utrecht. Dan kom je voor nieuwe logistieke uitdagingen te staan.”

Testen, testen en nog eens testen: een overdracht verloopt nog niet zonder slag of stoot

Een overdracht van menselijk weefsel tussen een ziekenhuis en het laboratorium verloopt niet zomaar. Er moet vooraf veel geregeld worden, omdat het om menselijk materiaal gaat. Bijvoorbeeld:

• Patiënten moeten hun toestemming geven
• Chirurgen moeten na de operatie bellen als er menselijk weefsel overblijft
• Het weefsel moet op een goede manier worden overgedragen, zodat het nog bruikbaar is voor onderzoek
• En er moet ook rekening gehouden worden met wetgeving, bedrijfsvoering, betaalbaarheid, publieksbetrokkenheid en communicatie

Een lastige puzzel, dus! Eén waar wij graag bij helpen; door niet alleen het project te financieren, maar ons ook te richten op de publiekscommunicatie.

Cyrille: “We hebben van tevoren vastgesteld dat alles volkomen transparant moet zijn. Dat betekent niet dat er geen geld door het project gaat lopen. Het is echter duidelijk dat er geen winst gemaakt gaat worden door VitalTissue. Je werkt tenslotte met menselijk materiaal en dat verhoudt zich niet met winst maken.”

Succesvolle resultaten uit eerste tests

Het project is in 2019 gestart en de tweede pilot is inmiddels met succes afgerond. Tijdens deze proef is er onder andere leverweefsel getransporteerd van het ziekenhuis naar het lab. De kwaliteit van het weefsel bleek na de reis nog goed genoeg te zijn om onderzoek op te doen. We hopen dat volgende pilots net zo succesvol zijn en het project zo snel mogelijk kan beginnen met het overbodig maken van proefdieren!