De meest gebruikte
proefdieren in Nederland

Jaarlijks worden er in Nederland honderdduizenden dierproeven gedaan. Deze dierproeven worden op meer dan 30 diersoorten gedaan, waaronder muizen, ratten, honden en apen. Maar welke diersoorten worden het meest gebruikt als proefdier? Dat lees je hier!

Uit de meest recente cijfers blijkt, dat er in Nederland gemiddeld 470 duizend dierproeven worden gedaan. De dierproeven worden met verschillende doelen uitgevoerd: zoals wetenschappelijk onderzoek, veiligheidsonderzoek en onderwijs. Hieronder hebben wij de 10 meest gebruikte proefdieren in Nederland op een rijtje gezet.

Blijf op de hoogte!

Meer van dit soort interessante artikelen elke maand gratis in je mailbox ontvangen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Aanmelden

Meest gebruikte proefdieren

De muis is wereldwijd het meest gebruikte proefdier. In Nederland worden er jaarlijks ruim 130.000 dierproeven gedaan op muizen. Het kleine knaagdier is door zijn kleine omvang, het gemak waarmee hij gehouden wordt en de snelheid waarmee hij zich voortplant, een uitstekend proefdier. Ondanks dat een muis veel menselijke ziektes van nature niet krijgen, wordt hij volop gebruikt in medicijnonderzoek. Hiervoor worden de muizen namelijk genetisch gemodificeerd, zodat symptomen van menselijke ziekten nagebootst kunnen worden.

Lees hier meer informatie over de muis als proefdier.

Het lijstje met aantal diersoorten in dierproeven is eigenlijk veel langer, want met andere vissen worden alle vissen behalve zebravissen, zeebaarsen, zalmen, zalmforellen, vlagzalmen, guppy’s, zwaarddragers, molly’s en platy’s bedoeld. Onder deze vissen vallen wel karpers, tilapia’s en regenboogforellen. De dierproeven worden voornamelijk gedaan binnen onderzoek voor de voedselindustrie. Jaarlijks worden er in Nederland ruim 93.000 dierproeven op deze andere vissen gedaan.

Lees hier meer informatie over de vis als proefdier.

Bron: Centrale Commissie Dierproeven

Soms is het lastig om een proefrat van een proefmuis te onderscheiden. Niet alleen lijken ze op elkaar, het zijn ook de twee meest gebruikte proefdieren wereldwijd. In Nederland worden er jaarlijks ruim 90.000 proeven op ratten gedaan. Ratten worden onder andere ingezet in kankeronderzoek, longonderzoek, hersenonderzoek en psychologisch onderzoek.

Lees hier meer informatie over de rat als proefdier.

Bij het woord proefdier, denken mensen niet snel aan kippen en huishoenders. Deze dieren worden immers veel meer geassocieerd met boerderijen. Toch worden er in Nederland jaarlijks meer dan 39.000 proeven gedaan op kippen en huishoenders. Deze proeven worden gedaan voor o.a. het onderwijs, de veiligheid van (dier)geneesmiddelen, op mens overdraagbare bacteriën en ziektes bij kippen.

Lees hier meer informatie over de kip als proefdier.

Bron: Centrale Commissie Dierproeven

Zebravissen zijn kleine visjes die net als mensen gewerveld zijn. In Nederland worden er jaarlijks meer dan 19.000 dierproeven gedaan op zebravisjes. Omdat de vissen doorzichtig zijn, kunnen onderzoekers zijn organen volgen zonder het dier aan te raken. Desondanks hadden bijna alle dierproeven een dodelijke afloop voor de visjes.

Lees hier meer over de zebravis als proefdier
Bron: Centrale Commissie Dierproeven

Net als andere vissen, vallen hier alle vogels behalve kippen, huishoenders en kalkoenen onder. In Nederland worden er jaarlijks ruim 18.000 dierproeven op andere vogels zoals koolmezen, eenden, meeuwen en papegaaien gedaan.

De vogelsoorten worden voornamelijk gebruikt in onderzoek naar diergedrag, natuurbeheer, diergeneesmiddelen en trekgedrag.

Lees hier meer informatie over de vogel als proefdier.

Bron: Centrale Commissie Dierproeven

In Nederland worden jaarlijks ruim 17.000 dierproeven gedaan op konijnen. Konijnen worden het meest ingezet voor medicijnonderzoek. Het aantal proeven op konijnen blijft helaas stijgen: één oorzaak is dat de melk van genetisch gewijzigde konijnen wordt gebruikt voor de behandelingen van erfelijke aandoeningen bij mensen.

Naast medicijnonderzoek, worden konijnen ook ingezet bij onder andere zenuwonderzoek, hartonderzoek en oogonderzoek. Veel van deze konijnen overleven hun dierproef niet.

Lees hier meer informatie over het konijn als proefdier.

Jaarlijks worden er in Nederland ruim 7.000 proeven gedaan op varkens. Meer dan de helft van de proeven op varkens worden gedaan voor onderzoek naar dierenwelzijn, maar varkens worden ook gebruikt als proefdier in het onderwijs en in hersenonderzoek, hartonderzoek en in onderzoek naar varkensziektes.

Vroeger waren varkens onmisbaar in huidonderzoek, maar tegenwoordig bestaan er humane, huidmodellen. In 2018 besloot de Nederlandse Brandwondenstichting tevens om volledig te stoppen met het financieren van proefdieronderzoek.

Lees hier meer over het varken als proefdier

Konijnen, muizen en ratten zijn niet de enige knaagdieren die worden ingezet als proefdier. Ook cavia’s moeten er aan geloven. In Nederland zijn er in 2022 (de laatst bekende cijfers) 4.233 dierproeven op cavia’s gedaan.

Net als konijnen worden cavia’s gebruikt in medicijnonderzoek, maar ook in virusonderzoek en onderwijs. En omdat cavia’s net als mensen benauwd kunnen worden, zijn ze een veel gebruikt proefdier in astma-onderzoek. Dit onderzoek is niet relevant voor mensen, want het is onbekend wáárom de cavia benauwd wordt. Daarom investeren wij in proefdiervrij astma-onderzoek!

Lees hier meer informatie over de cavia als proefdier.

Een nieuwkomer in het lijstje meest gebruikte proefdieren in 2022 zijn klauwkikkers. Daarmee stoten ze Syrische goudhamsters van hun 10e plaats uit 2021.

In 2022 zijn er in Nederland 2.837 dierproeven gedaan op klauwkikkers. Klauwkikkers worden voornamelijk gebruikt in onderzoek naar DNA schade. Deze schade ontstaat bij de deling en vermeerdering van eiwitten. Omdat klauwkikkers veel van deze eiwitten hebben, kan de schade bij hen goed bestudeerd worden.

Lees hier meer over de amfibieën als proefdier

Alternatieven

Maar dieren zijn geen mensen. Dierproeven zijn vaak niet vertaalbaar naar mensen. Zo zijn 9 van de 10 medicijnen, die ontwikkeld zijn door dierproeven, niet werkzaam of veilig voor mensen. Daarom investeren wij in wetenschappers die onderzoek zónder proefdieren willen doen. De alternatieven die zij met onze financiële steun ontwikkelen, zullen proeven op dieren overbodig maken.

proefdiervrije alternatieven

Meer van dit soort artikelen lezen?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. En ontvang elke maand onze beste artikelen gratis in je inbox (65.000 mensen gingen je al voor!)

Aanmelden

We zijn verder dan je denkt.

Eén van de grootste misvattingen is dat wetenschappelijk onderzoek niet proefdiervrij kan. Voor sommigen voelt het zelfs alsof we misschien inleveren op veiligheid, als we proefdieren niet langer zouden gebruiken. Heel begrijpelijk – als je de alternatieven niet kent.

Om verder te komen in de strijd voor proefdiervrije alternatieven is het belangrijk om onterechte conclusies over dierproeven de wereld uit te helpen. Met onze campagne ‘We zijn verder dan je denkt’ willen we meer bewustzijn rondom proefdiervrij onderzoek creëren.

Hoe ver zijn we? Leer meer
Geit we zijn verder dan je denkt

Misschien wil je dit ook lezen:

Hamster

Welke proefdieren worden gebruikt?

Geit

Tien vergeten proefdieren