Niet alle proefdieren hebben een hoge aaibaarheidsfactor. Een dierproef op een hond of kat wordt door menig mens als dierenleed gezien, maar vissen worden door de maatschappij meer als proefdieren geaccepteerd. Want vissen zien er wat minder schattig uit. Maar veel van de proefvissen in onderzoek lijden. Ze ondergaan bijvoorbeeld stress door te veel óf te weinig soortgenootjes en door te weinig verrijking (zoals plantjes).
In Nederland worden er jaarlijks ruim 110.000 dierproeven gedaan op vissen.
Zebravissen
Zebravissen zijn één van de meest gebruikte proefdieren in Nederland. Jaarlijks worden er ruim 19.000 dierproeven op zebravissen gedaan.
Waarom wordt de zebravis gebruikt?
- Zebravissen planten zich snel voort. Eén zebravis kan per week wel 100 tot 200 eitjes leggen. Deze eitjes groeien snel uit tot vissen: na 3 dagen komt er al een larve uit het ei.
- De eitjes en larven van een zebravis zijn doorzichtig, wat veel onderzoek makkelijker maakt.
- De zebravis is natuurlijk erg klein en heeft weinig verzorging nodig. Al met al kost het de wetenschapper relatief weinig tijd, ruimte en moeite om een zebravis als proefdier te hebben.
- Eén van de meest gehoorde argumenten voor het gebruik van een zebravis als proefdier, is dat de zebravis op veel gebieden overeenkomt met de mens. Zo hebben ze net als mensen een hart, hersenen en nieren en zijn ze gewerveld.
- Volgens onderzoek komen zebravissen genetisch gezien ongeveer 70% overeen met de mens. Wat ons betreft, is dat nog steeds 30% te weinig. Daarnaast zijn er veel belangrijke verschillen tussen zebravissen en mensen: zoals de manier van ademhalen en natuurlijk de grootte van organen.
In welke onderzoeken worden zebravissen gebruikt?
De zebravis wordt in veel verschillende onderzoeken gebruikt, zoals onderzoek naar het immuunsysteem, kankeronderzoek, medicijnonderzoek en in veiligheidstesten.
Omdat de eitjes en larven van de zebravis doorzichtig zijn, worden ze veel gebruikt in onderzoek naar onder andere de ziekte van Parkinson. De wetenschappers hoeft het eitje namelijk niet aan te raken en kan, zonder in het dier te snijden, precies zien wat er gebeurt. De embryo’s worden in dit onderzoek geïnjecteerd met synthetisch DNA die de aanmaak van een eiwit blokkeert. Zo krijgen de genetisch gemodificeerde visjes symptomen van de ziekte van Parkinson. Vervolgens krijgen ze verschillende stoffen in het water toegediend, om te kijken of één van deze stoffen een symptoom kan verminderen of kan herstellen.
Andere vissen
Naast de zebravissen worden ook andere vissen als proefdier gebruikt, zoals zalmen, zeebaarsen, karpers, tilapias en regenboogforellen. De dierproeven worden voornamelijk gedaan binnen onderzoek voor de voedselindustrie en in onderzoek naar vismigratie. Ook worden andere vissen gebruikt in onderzoeksprojecten naar vistuig in de visserij en voor de optimalisatie van het dierenwelzijn in de kweek van vissen.
Jaarlijks worden er in Nederland ruim 93.000 dierproeven op andere vissen gedaan. Deze andere vissen zijn opgedeeld in onder andere:
- Zeebaarsen (0 dierproeven in 2022)
- Zalmen, forellen, zalmforellen en vlagzalmen (1.221 dierproeven in 2022)
- Guppy’s, zwaarddragers, molly’s en platy’s (1.422 dierproeven in 2022)
- Koppotigen zoals inktvissen (98 dierproeven in 2022)
- Andere vissen (90.401 dierproeven in 2022)